Κυριακή 28 Ιουνίου 2009

ΑΛΥΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ: Η εικασία του Γκόλντμπαχ

Η εικασία του Γκόλντμπαχ είναι ένα από τα παλιότερα άλυτα προβλήματα της θεωρίας αριθμών και γενικότερα των μαθηματικών. Εκφράζεται ως εξής:

Κάθε άρτιος θετικός ακέραιος μεγαλύτερος του 2 μπορεί να γραφεί ως άθροισμα δύο πρώτων αριθμών, έτσι ώστε για κάθε n ≧ 2, 2n = p + q, όπου p, q πρώτοι αριθμοί.

Για παράδειγμα,

4 = 2 + 2
6 = 3 + 3
8 = 3 + 5
10 = 3 + 7 = 5 + 5
12 = 5 + 7
14 = 3 + 11 = 7 + 7
κτλ.

Στις 7 Ιουνίου 1742 ο Κρίστιαν Γκόλντμπαχ έστειλε μία επιστολή στον Λέοναρντ Όιλερ, στην οποία έκανε μια πρώτη αναφορά στην εξής εικασία:

Κάθε ακέραιος μεγαλύτερος του 2 μπορεί να γραφεί ως άθροισμα τριών πρώτων.

Θεωρούσε βέβαια ως δεδομένο ότι το 1 είναι πρώτος αριθμός, σύμβαση που μεταγενέστερα εγκαταλείφθηκε. Έτσι σήμερα η αρχική θεωρία του Goldbach θα γραφόταν ως εξής

Κάθε ακέραιος μεγαλύτερος του 5 μπορεί να γραφεί ως άθροισμα τριών πρώτων.

Ο Όιλερ απάντησε με μία ισοδύναμη εκδοχή της εικασίας:

Κάθε άρτιος ακέραιος μεγαλύτερος του 2 μπορεί να γραφεί ως άθροισμα δύο πρώτων,

προσθέτοντας ότι το δέχεται ως ένα πλήρως ορισμένο θεώρημα (”ein ganz gewisses Theorema”), παρά το γεγονός ότι δεν είναι σε θέση να το αποδείξει. Αυτή η προγενέστερη εικασία είναι σήμερα γνωστή ως “τριαδική” εικασία του Γκόλντμπαχ, ενώ η μεταγενέστερη ως “ισχυρή” ή “δυαδική” εικασία του Γκόλνμπαχ. Η εικασία ότι όλοι οι περιττοί αριθμοί μεγαλύτεροι του 9 μπορούν να γραφτούν ως άθροισμα τριών περιττών πρώτων αριθμών καλείται ως η “αδύναμη” εικασία του Γκόλντμπαχ. Και οι δύο παραμένουν άλυτες μέχρι σήμερα. Για το ξεκινημα τησ λυσης εφαρμοζουμε την εισ ατοπον απαγωγην και.....

Όπως με πολλές άλλες εικασίες των μαθηματικών, υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός από διαδεδομένες αποδείξεις της εικασίας του Γκόλντμπαχ, από τις οποίες όμως καμία δεν έχει γίνει ακόμα αποδεκτή από την μαθηματική κοινότητα. Ο εκδοτικός οίκος "Faber and Faber" προσέφερε το βραβείο του ενός εκατομμυρίου δολαρίων σε όποιον αποδείκνυε την εικασία του Γκόλντμπαχ μέσα στο χρονικό διάστημα από τις 10 Μαρτίου 2000 μέχρι τις 20 Μαρτίου 2002, αλλά κανείς δεν τα κατάφερε και έτσι η εικασία παραμένει ακόμα και μέχρι σήμερα ανοιχτή.

Σάββατο 27 Ιουνίου 2009

Το CERN αρχίζει τον Οκτώβριο τις συγκρούσεις σωματιδίων


Αυτή τη φορά το CERN είναι αποφασισμένο ούτε διακοπές να κάνει τα Χριστούγεννα, ούτε οικονομία στο άφθονο ρεύμα που χαλά. Από τη στιγμή που θα αρχίσει τις πρώτες συγκρούσεις σωματιδίων τον Οκτώβριο, ο μεγάλος επιταχυντής αδρονίων δεν θα σταματήσει ούτε στιγμή να δουλεύει, αν μη τι άλλο για να προλάβει τον ανταγωνιστικό -αλλά λιγότερο ισχυρό- αμερικανικό επιταχυντή Tevatron του εργαστηρίου Fermilab στην σκληρή κούρσα για την αναζήτηση του "σωματιδίου του Θεού" (μποζονίου του Χιγκς) – και όχι μόνο. Αυτό δήλωσε ο επικεφαλής του επιταχυντή δρ Λιν Έβανς στο βρετανικό Τύπο.

Η απόφαση του CERN να μην κάνει καν την καθιερωμένη χειμερινή διακοπή (εν μέρει για διακοπές και εν μέρει για οικονομία ρεύματος!) αποσκοπεί στο να κερδίσει το CERN το χαμένο έδαφος μετά τη σοβαρή βλάβη που ανάγκασε την άδοξη αναστολή του ιστορικού πειράματος εννιά μόλις μέρες μετά την πολυδιαφημισμένη έναρξή του στις 10/9/2008. Η χειμερινή λειτουργία θα κοστίσει περίπου 15 εκατ. ευρώ στο CERN.

Οι επιστήμονες του αμερικανικού Tevatron, εκμεταλλευόμενοι την αναγκαστική αδράνεια του CERN, έκαναν σημαντικές προόδους και δήλωσαν ότι μέσα στο 2010 ελπίζουν να βρουν το σωματίδιο του Χιγκς, που θεωρείται ότι δίνει μάζα στην ύλη. "Εύχομαι πάντα καλή τύχη στο Fermilab, αλλά τώρα πια θα έχουν πολύ δύσκολη δουλειά", δήλωσε ο Έβανς.

Ο Tevatron και άλλοι επιταχυντές σωματιδίων έχουν ήδη προσδιορίσει ότι το μποζόνιο του Χιγκς δεν μπορεί να έχει μάζα μεγαλύτερη από 185 GeV (γιγαηλεκτρονιοβόλτ) ή μικρότερη από 114 GeV. Το Μάρτιο, κάνοντας περαιτέρω πρόοδο, οι φυσικοί του αμερικανικού Fermilab απέκλεισαν το σωματίδιο να βρίσκεται στη γκάμα των 160-170 GeV.

"Δεν αμφιβάλλω ότι το Fermilab θα δημοσιεύσει και άλλα όρια (αποκλεισμού) για το (σωματίδιο του) Χιγκς, αλλά θα είναι πολύ δύσκολο γι’ αυτούς να κάνουν κάτι περισσότερο. Αυτή θα είναι δουλειά του επιταχυντή του CERN", δήλωσε με αυτοπεποίθηση ο Έβανς, που πρόσθεσε ότι οι αμερικανοί φυσικοί "μπορεί να βρουν κάποιο ίχνος (του σωματιδίου), αλλά υπάρχει μεγάλη διαφορά ανάμεσα στο ίχνος και την ανακάλυψη".

Οι πρώτες ακτίνες σωματιδίων θα σταλούν στο τεράστιο τούνελ μήκους 27 χλμ., κάτω από τα γαλλο-ελβετικά σύνορα, το Σεπτέμβριο, ενώ οι πρώτες συγκρούσεις πρωτονίων θα αρχίσουν τον επόμενο μήνα, όπως είπε ο δρ Έβανς. Οι συγκρούσεις των σωματιδίων από αντίθετες κατευθύνσεις στον ευρωπαϊκό επιταχυντή θα γίνονται με ασύλληπτη ταχύτητα που θα φτάνει το 99,9999991% της ταχύτητας του φωτός.
Οι μαγνήτες, που θα καθοδηγούν τις ακτίνες στο εσωτερικό του τούνελ, έχουν ήδη ψυχθεί στα τέσσερα από τα οκτώ συνολικά τμήματα του επιταχυντή, στην αναγκαία θερμοκρασία των μείον 271,3 βαθμών Κελσίου (μόλις 1,8 βαθμούς πάνω από το απόλυτο μηδέν) και όλο το τούνελ θα έχει αποκτήσει την ίδια θερμοκρασία μέχρι το τέλος Αυγούστου.

Ο Έβανς εμφανίστηκε καθησυχαστικός ότι, όταν ξαναρχίσει η λειτουργία του επιταχυντή και εμφανιστούν οι πρώτες συναρπαστικές ανακαλύψεις, θα ξεχαστεί αμέσως η καταστροφική βλάβη. Παράλληλα, υπενθύμισε ότι και το διαστημικό τηλεσκόπιο "Χαμπλ" αρχικά υπέστη πρόβλημα, το οποίο όμως ξεχάστηκε μετά την επιδιόρθωσή του και έκτοτε τροφοδοτεί τους επιστήμονες με συναρπαστικά δεδομένα.

Πηγή: ΑΠΕ ΜΠΕ

Βρέθηκαν δύο νέες μορφές υγρού νερού κάτω από τους -75 βαθμούς Κελσίου



Το νερό μπορεί κάτω από το μηδέν να παγώνει, αλλά φαίνεται πως κάτω από τους -75 βαθμούς μπορεί να ξαναγίνεται υγρό. Έτσι, σε μια μελέτη τους, ο Dino Leporini του Πανεπιστημίου της Πίζας και συνάδελφοί του στο Ινδικό Ινστιτούτο Επιστημών λένε ότι έχουν δει δύο νέες φάσεις υγρού νερού, όταν το νερό έχει ψυχθεί αφενός σε χαμηλές θερμοκρασίες και αφετέρου συμπιεστεί σε υψηλές πιέσεις. Στο χαμηλής πυκνότητας υγρό νερό (LDL), μόρια νερού σχηματίζουν ένα ανοικτό δίκτυο, ενώ σε υγρό νερό υψηλής πυκνότητας (HDL), τα μόρια του νερού είναι κοντά μεταξύ τους και σπάζουν κάποιους δεσμούς υδρογόνου. Οι παρατηρήσεις αυτές επιβεβαιώνουν την πρόβλεψη του Gene Stanley το 1992, που ήταν ο πρώτος που πρότεινε τις δύο νέες φάσεις.

Ο Leporini και οι συνεργάτες του έπρεπε να ξεπεράσουν πολλές τεχνικές προκλήσεις στο πείραμα τους, επειδή το νερό τείνει να παγώσει πριν αυτό μπορέσει να γίνει υπέρψυχρο σε εξαιρετικά χαμηλές θερμοκρασίες. Για να λύσουν τα όποια τεχνικά προβλήματα οι ερευνητές αποφάσισαν να περιορίσουν μικροσκοπικούς θύλακες υγρού νερού στο εσωτερικό του πάγου, και τότε να ψύξουν το υγρό νερό σε θερμοκρασίες μέχρι -183° C. Αντί να μετρήσουν άμεσα το νερό, οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν μια μοριακή συσκευή – που ονομάζεται TEMPOL –, και η οποία είναι ευαίσθητη στο ιξώδες του νερού. Η συσκευή κινείται σαν να υπήρχαν δύο είδη υγρού νερού κάτω από τον πάγο: μία μορφή πιο ρευστή HDL , και μια πιο παχύρρευστη μορφή LDL.

Σύμφωνα με ένα άρθρο στο περιοδικό Nature, οι εμπειρογνώμονες διίστανται σχετικά με το αν είναι αληθινά τα πειράματα που αποδεικνύουν πραγματικά τις νέες φάσεις του νερού. Ο Pablo Debenedetti, ειδικός για τη φυσική των υγρών στο πανεπιστήμιο του Princeton, διερωτάται κατά πόσον οι δύο τύποι του νερού στα πειράματα είναι πράγματι δύο διαφορετικές φάσεις, και δείχνει ότι η υγρή μορφή μπορεί να εμφανίζεται σταδιακά και όχι απότομα.

Επίσης, λέει πως το πρόβλημα έγκειται ότι οι δύο νέες υγρές φάσεις είναι δύσκολο να μελετηθούν πειραματικά, καθώς το νερό τείνει να παγώνει πριν μπορέσει να ψυχθεί κάτω από τους -75 βαθμούς Κελσίου, δηλαδή στις θερμοκρασίες όπου οι δύο επίμαχες μορφές του νερού μπορεί να υπάρχουν και να γίνουν αντιληπτές από τους επιστήμονες.

Ένας άλλος ειδικός στο νερό ο Austen Angell στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Αριζόνας διερωτάται για την καθαρότητα του νερού στους θύλακες, επισημαίνοντας ότι το θαλασσινό νερό απομακρύνει το αλάτι όταν παγώνει, και οι κινήσεις της συσκευής θα μπορούσαν απλώς να προκαλούνται από τις τυχόν ακαθαρσίες στο νερό.

Το νερό όπως ξέρουμε αντίθετα με τα περισσότερα άλλα υγρά η πυκνότητα του μεταβάλλεται παράξενα. Έτσι, είναι πιο πυκνό όταν βρίσκεται στους μείον 4 βαθμούς Κελσίου. Λόγω αυτής της ιδιότητας του μπορεί να ερμηνευτούν φαινόμενα όπως γιατί οι λίμνες δεν παγώνουν σε όλο το βάθος κατά τον χειμώνα. Αυτή η περίεργη συμπεριφορά πηγάζει από τους ασθενικούς χημικούς δεσμούς ή δεσμούς υδρογόνου που αναπτύσσονται ανάμεσα στα μόρια του υγρού νερού.Στον πάγο όμως αυτοί οι δεσμοί κρατούν τα μόρια σε μεγάλες αποστάσεις μεταξύ τους και έτσι αφήνουν πολύ κενό στον ενδιάμεσο χώρο.

Το 1992, ο Gene Stanley χρησιμοποιώντας προσομοιώσεις σε υπολογιστές πρότεινε ότι αυτοί οι δεσμοί υδρογόνου μπορούν να παράγουν δύο διαφορετικές μορφές υγρού νερού, αν το νερό κρύωνε πολύ και συμπιεζόταν σε υψηλές πιέσεις.

Και μόνο τώρα ο Dino Leporini με τους συνεργάτες του λένε πως είδαν αυτές τις δύο μορφές του υπέρψυχρου νερού με τον εξής τρόπο: κατάφεραν να περιορίσουν το υγρό νερό μέσα στον ίδιο τον πάγο χρησιμοποιώντας μια νέα τεχνική που ονομάζεται αντήχηση περιστροφής ηλεκτρονίων.

Η μελέτη των νέων φάσεων του υγρού νερού θα μπορούσε να έχει ενδιαφέρουσες συνέπειες για τη ζωή. Όπως εξηγεί ι Leporini, οι θύλακες του υπέρψυχρου νερού στον πάγο θα μπορούσαν να φιλοξενήσουν ζωή σε ψυχρές περιοχές ή σε άλλους πλανήτες, όπου δεν είχαμε σκεφτεί ποτές πως θα μπορούσε να υπάρχει η ζωή.

Πηγή: Nature News – Softpedia

Πέμπτη 25 Ιουνίου 2009

Οι αστερισμοί


Ο έναστρος νυχτερινός ουρανός όχι μόνο γοήτευε πάντα τους λαούς της γης σε όλες τις εποχές αλλά και ερέθιζε την φαντασία τους. Ετσι οι αρχαίοι λαοί άρχισαν να αναζητούν στον ουρανό σχήματα και μορφές ενώνοντας με νοητές γραμμές τα λαμπρότερα αστέρια. Χρησιμοποιώντας την φαντασία τους παρομοίασαν τις μορφές που σχηματίζονταν στον ουρανό με θεότητες, μυθικούς ήρωες, ζώα και αντικείμενα. Ετσι γεννήθηκαν οι αστερισμοί, δηλαδή ομάδες αστεριών στον ουρανό που βρίσκονται κοντά μεταξύ τους. Ο Λέων: Ενας από του πιο ευδιάκριτους αστερισμούς που μεσουρανεί την άνοιξη.

Ολοι οι λαοί είχαν τα δικά τους ονόματα για τους αστερισμούς ενώ οι πρώτες γραπτές αναφορές εμφανίζονται από τους Βαβυλώνιους και ύστερα από τους Ελληνες και τους Αραβες. Μεγάλες προσωπικότητες της Αρχαίας Ελλάδας όπως ο Ερατοσθένης, ο Ιππαρχος και ο Πτολεμαίος κατέγραψαν σε κείμενά τους καταλόγους με τους αστερισμούς όπως τους είχαν χωρίσει στην εποχή εκείνη μαζί με τους μύθους που τους συνόδευαν.

Ο αστερισμός του Κύκνου, γνωστός και ως "Βόρειος Σταυρός" Στη πορεία της ιστορίας τα αστέρια του ουρανού χωρίστηκαν σε αστερισμούς με πολλές παραλλαγές ανάλογα με την εποχή και το μέρος της γης, με διαφορους αστερισμούς να προστίθενται ή να αφαιρούνται, να αλλάζουν οι μορφές ή τα όρια τους. Ετσι σε διαφορετικά σημεία της γης υπήρχαν διαφορετικές εκδοχές του ουρανού ενώ και ο κάθε ουρανογράφος έβαζε και την δική του πινελιά στους χάρτες του και σχημάτιζε αστερισμούς με την δική του φαντασία. Για να μπει μια τάξη στους αστερισμούς, το 1932 η Παγκόσμια Αστρονομική Ενωση συνεδρίασε και αποφάσισε να υιοθετήσει σαν παγκόσμια αποδεκτή την εκδοχή για τους αστερισμούς του Eugene Delporte ο οποίος είχε χωρίσει τον ουρανό σε 88 αστερισμούς με σαφώς καθορισμένα σύνορα.
Ετσι, σήμερα αναγνωρίζουμε στον ουρανό 88 αστερισμούς οι πιο πολλοί από τους οποίους έχουν τα ονόματα ηρώων της ελληνικής μυθολογίας. Για να μάθετε να εντοπίζετε τους αστερισμούς πηγαίνετε εδώ.

Στην Ελλάδα δεν είναι ορατοί όλοι οι αστερισμοί (αυτό συμβαίνει μόνο στον ισημερινό) αλλά οι περισσότεροι από αυτούς. Οι αστερισμοί που είναι κοντά στον βόρειο ουράνιο πόλο (που δείχνει ο Πολικός Αστέρας) είναι αειφανείς δηλαδή είναι ορατοί οποιαδήποτε στιγμή καθόλη την διάρκεια του έτους. Τέτοιοι αστερισμοί είναι η Μικρή Αρκτος, η Μεγάλη Αρκτος και η Κασσιόπη. Αφανείς αστερισμοί είναι εκείνοι που βρίσκονται κοντά στον νότιο ουράνιο πόλο (ο οποίος ποτέ δεν είναι ορατός στην Ελλάδα) και δεν μπορεί να τους δει κανείς απο την χώρα μας. Τέλος, υπάρχουν οι αμφιφανείς αστερισμοί, που είναι και οι περισσότεροι, και οι οποίοι είναι ορατοί σε ορισμένες εποχές και αόρατοι σε άλλες. Ας δούμε τώρα έναν συνοπτικό κατάλογο που περιγράφει χονδρικά σε ποια εποχή ο κάθε αστερισμός είναι καλύτερα ορατός.

Αειφανείς αστερισμοί
(ορατοί σε όλες τις εποχές)

Χειμερινοί αστερισμοί

Ταύρος
Μεγάλη Αρκτος Ηνίοχος
Μικρή Αρκτος Δίδυμοι
Κηφεύς Ωρίων
Κασσιόπη Ηριδανός
Δράκων Μέγας Κύων

Καμηλοπάρδαλις

Μικρός Κύων
Λαγωός
Πρύμνη

Εαρινοί αστερισμοί

Θερινοί αστερισμοί

Κύκνος
Παρθένος Αετός
Λέων Λύρα
Βοώτης Σκορπιός
Θηρευτικοί Κύνες Οφιούχος
Καρκίνος Τοξότης
Κόμη Βερενίκης Ζυγός
Ηρακλής

Φθινοπωρινοί αστερισμοί

Πήγασος
Ανδρομέδα
Υδροχόος
Κριός
Κασσιόπη
Περσέας
Ιχθείς

Σας παραθέτουμε τώρα την πλήρη λίστα με όλους τους αστερισμούς, το ελληνικό τους όνομα, το λατινικό όνομα και την συντομογραφία τους.

Οι 88 Αστερισμοί

Ονομα Λατινικό όνομα Συντομογραφία
Αετός Aquila Aql
Αιγόκερως Capricornus Cap
Αλώπηξ Vulpecula Vul
Ανδρομέδα Andromeda And
Αντλία Antlia Ant
Αρκτος Μεγάλη Ursa Major UMa
Αρκτος Μικρή Ursa Minor UMi
Ασπίς Scutum Sct
Βέλος Sagita Sge
Βοώτης Bootes Boo
Βωμός Ara Ara
Γερανός Grus Gru
Γλύπτης Sculptor Scu
Γλυφείον Caelum Cae
Γνώμων Norma Nor
Δελφίνι Delphinus Del
Διαβήτης Circinus Cir
Δίδυμοι Gemini Gem
Δίκτυον Reticulum Ret
Δοράς Dorado Dor
Δράκων Draco Dra
Εξάς Sextans Sex
Ζυγός Libra Lib
Ηνίοχος Auriga Aur
Ηρακλής Hercules Her
Ηριδανός Eridanus Eri
Ινδός Indus Ind
Ιππάριον Equuleus Equ
Ιστία Vela Vel
Ιχθείς Pisces Psc
Ιχθύς Ιπτάμενος Volans Vol
Ιχθύς Νότιος Piscis Austrinus PsA
Καμηλοπάρδαλις Camelopardalis Cam
Κάμινος Formax For
Καρκίνος Cancer Cnc
Κασσιόπη Cassiopeia Cas
Κένταυρος Centaurus Cen
Κήτος Cetus Cet
Κηφεύς Cepheus Cep
Κόμη Βερενίκης Coma Berenices Com
Κόραξ Corvus Crv
Κρατήρ Crater Crt
Κριός Aries Ari
Κύκνος Cygnus Cyg
Κύνες Θηρευτικοί Canes Venatici CVn
Κύων Μέγας Canis Major CMa
Κύων Μικρός Canis Minor CMi
Λαγωός Lepus Lep
Λέων Leo Leo
Λέων Μικρός Leo Minor LMi
Λυγξ Lynx Lyn
Λύκος Lupus Lup
Λύρα Lyra Lyr
Μικροσκόπιον Microscopium Mic
Μονόκερως Monoceros Mon
Μυία Musca Mus
Οκρίβας Pictor Pic
Οκτάς Octans Oct
Οφιούχος Ophiuchus Oph
Οφις Serpens Ser
Παρθένος Virgo Vir
Περιστερά Columba Col
Περσεύς Perseus Per
Πήγασος Pegasus Peg
Πρύμνη Puppis Pup
Πτηνόν Apus Aps
Πυξίς Pyxis Pyx
Σαύρα Lacerta Lac
Σκορπιός Scorpius Sco
Σταυρός Νότιος Crux Cru
Στέφανος Βόρειος Corona Borealis CrB
Στέφανος Νότιος Corona Austalis CrA
Ταύρος Taurus Tau
Ταώς Ραvο Pav
Τηλεσκόπιον Telescopium Tel
Τοξότης Sagittarius Sgr
Τουκάνα Tucana Tuc
Τράπεζα Mensa Men
Τρίγωνον Triangulum Tri
Τρίγωνον Νότιον Triangulum Australe TrA
Τρόπις Carina Car
Υδρα Hydra Hya
Υδρος Hydrus Hyi
Υδροχόος Aquarius Aqr
Φοίνιξ Phoenix Phe
Χαμαιλέων Chamaeleon Cha
Ωρίων Orion Ori
Ωρολόγιον Herologium Her

Πώς μετράμε την λαμπρότητα των ουράνιων αντικειμένων


Το πόσο λαμπρά είναι τα ουράνια αντικείμενα μετριέται με μία κλίμακα που ονομάζεται Φαινόμενο Μέγεθος (apparent magnitude). Το φαινόμενο μέγεθος το χρησιμοποιούμε ευρέως για να περιγράψουμε πόσο λαμπρό φαίνεται ένα αντικείμενο σε έναν παρατηρητή της Γης. Ετσι, το να γνωρίζουμε το φαινόμενο μέγεθος ενός άστρου ή ένός άλλου αντικειμένου μπορεί να μας κατατοπίσει για το πόσο λαμπρό θα φαίνεται στον ουρανό, για το αν μπορούμε να το δούμε με τα γυμνά μάτια κτλ. Η κλίμακα αυτή (που είναι λογαριθμική) έχει το εξής ιδιότυπο χαρακτηριστικό που εξηγείται παρακάτω:

Μικρότερη τιμή σημαίνει μεγαλύτερη λαμπρότητα
Οφείλεται στην πρώτη ταξινόμηση των αστέρων με βάση την λαμπρότητά τους που είχε κάνει στην αρχαιότητα ο Ιππαρχος. Ετσι, ενας αστέρας 2ου μεγέθους είναι πιο λαμπρός από έναν αστέρα 4ου μεγέθους. Το φαίνόμενο μέγεθος μπορεί να πάρει και αρνητικές τιμές και σύμφωνα με την ιδιοτυπία που μόλις αναφέραμε, τα άστρα με αρνητικό μέγεθος είναι πιο λαμπρά από αυτά με θετικό.

Μερικά ενδεικτικά μεγέθη για να κατανοήσετε την κλίμακα
Ακολουθεί παρακάτω ένας ενδεικτικός πίνακας με διάφορα μεγέθη διαφόρων αντικειμένων για να μπορέσετε να κατανοήσετε την ακριβή διάσταση της κλίμακας.

Αντικείμενο Φαινόμενο Μέγεθος
Ηλιος -26,7
Πανσέληνος -12,5
Αφροδίτη (ο πιο λαμπρός πλανήτης) -4,4
Δίας -2,5
Σείριος (ο πιο λαμπρός αστέρας) -1,44
Αρκτούρος, Βέγκα ~0
Στάχυς +1
Πολικός Αστέρας +2
Γαλαξίας της Ανδρομέδας +3,4
Νεφέλωμα του Ωρίωνα +4
Πλούτωνας (ο πιο μικρός πλανήτης) +15

Βλέπουμε ότι τα πιο λαμπρά αντικείμενα είναι, εκτός φυσικά από τον ήλιο και την Σελήνη, οι πιο λαμπροί πλανήτες όπως ο Δίας και η Αφροδίτη. Τα πιο λαμπρά αστέρια του ουρανού (που αριθμούν λιγότερα από 10) είναι αρνητικού ή μηδενικού μεγέθους. (προσοχή, το μηδενικό μέγεθος δεν σημαίνει πως δεν έχουν λαμπρότητα). Αρκετά αστέρια είναι πρώτου μεγέθους και είναι κι αυτά από τα πιο λαμπρά αστέρια που εύκολα φαίνονται ακόμα και στις πόλεις. Ο Πολικός Αστέρας είναι ένας αστέρας 2ου μεγέθους. Τα αστέρια αυτού του μεγέθους είναι πιο πολλά στο ουρανό και δεν ξεχωρίζουν όπως τα προηγούμενα, όμως είναι και αυτά εύκολα ορατά ακόμα και στις πόλεις. Από το τρίτο μέγεθος όμως και κάτω, τα πράγματα αρχίζουν και δυσκολεύουν. Σε πόλεις όπου υπάρχει φωτορύπανση, τα πράγματα γίνονται όλο και πιο δύσκολα όσο τα άστρα γίνονται πιο αμυδρά. Ας δούμε τί ονομάζουμε οριακό μέγεθος:

Οριακό μέγεθος (limiting magnitude) ονομάζουμε το φαινόμενο μέγεθος του πιο αμυδρού αστέρα που μπορεί να δει ο άνθρωπος με τα γυμνά μάτια. Υπό ιδανικές συνθήκες, ο άνθρωπος μπορεί σε σκοτεινούς ουρανούς μακριά από την φωτορύπναση να δει μέχρι και αστέρια μεγέθους +5,5 ως +6,5 ανάλογα με την ικανότητα της όρασής του. Αυτό αντιστοιχεί σε πάνω από 2000 αστέρια που θα ήταν ορατά με το γυμνό μάτι αν δεν υπήρχε η φωτορύπανση. Στις πόλεις, όμως, ανάλογα με το πρόβλημα της φωτορύπανσης που έχει κάθε περιοχή, το οριακό μέγεθος είναι γύρω στο +2,5 ως +4,5.

greece-light_pollut.gif (49691 bytes)
Χάρτης που δείχνει την ένταση της φωτορύπνασης σε κάθε περιοχή της Ελλάδας

Για να καταλάβει κανείς πόσο έντονο είναι το πρόβλημα της φωτορύπανσης στην περιοχή του αρκεί να δει ποιο είναι το πιο αμυδρό αστέρι που βλέπει.


Το οριακό μέγεθος μπορεί να αυξηθεί αν χρησιμοποιηθούν οπτικά βοηθήματα. Ετσι, με κιάλια μπορεί κανείς να δει μέχρι και αστέρες μεγέθους +10, με ένα ερασιτεχνικό τηλεσκόπιο(~10 εκατοστών) αστέρες μεγέθους +12, ενώ με μεγάλα τηλεσκόπια αστεροσκοπείων είναι ορατοί και αστέρες πάνω από 20ού μεγέθους.

Είπαμε παραπάνω ότι η κλίμακα του φαινόμενου μεγέθους είναι λογαριθμική. Αυτό δεν πρέπει να σας απασχολεί ιδιαίτερα, απλώς να έχετε στο νου σας ότι ίση μεταβολή στο μέγεθος δεν προκαλεί ίση μεταβολή της λαμπρότητας. (Π.χ. ένα αστέρι 4ου μεγέθους ΔΕΝ είναι δύο φορές πιο αμυδρό από ένα αστέρι 2ου μεγέθους).

Η προστασία και η φύλαξη του τηλεσκοπίου

Τα τηλεσκόπια είναι όργανα που αν τα προσέξετε θα μπορείτε να τα χαίρεστε μια ολόκληρη ζωή. Για να το πετύχετε όμως αυτό πρέπει να τα φροντίσετε και να μην τα εκθέτετε σε κινδύνους. Οι πιο σημαντικοί κίνδυνοι για ένα τηλεσκόπιο μπορούν να συνοψιστούν στα εξής: σκόνη, υγρασία, θερμοκρασία και μηχανική καταπόνηση.

Σκόνη
Μάλλον ο υπ’αριθμόν 1 κίνδυνος για την οπτική απόδοση του τηλεσκοπίου σας. Η σκόνη που κάθεται πάνω στους φακούς ή στα κάτοπτρα διαχέει το φως και έτσι η απόδοση του τηλεσκοπίου σας πέφτει. Η σκόνη μάλιστα που μπορεί να κατακάτσει σε ένα κάτοπτρο μειώνει πιο πολύ την απόδοση του τηλεσκοπίου από ότι μια μικρή γρατσουνιά που μπορεί να θεωρηθεί μηδαμινή. Για να μειώσετε το κίνδυνο της σκόνης φροντίστε να μην αφήνετε το τηλεσκόπιό σας ποτέ χωρίς τα προστατευτικά του καπάκια ενώ το ίδιο να κάνετε και για τους προσοφθάλμιους και το σκόπευτρο. Ωστόσο, όσο και να προσέξετε είναι σίγουρο ότι μετά από ένα χρονικό διάστημα ένα ποσό σκόνης θα συγκεντρωθεί πάνω στο κάτοπτρο ή στον φακό. Για να διώξετε την σκόνη μπορείτε να χρησιμοποιήσετε απαλό βαμβάκι με το οποίο θα καθαρίσετε πολύ απαλά την επιφάνεια του κάτοπτρου ενώ επίσης μπορείτε να διώξετε την σκόνη αγοράζοντας ένα από τα εργαλεία που φυσούν αέρα πάνω στα οπτικά και που υπάρχουν σε καταστήματα φωτογραφικών. Ποτέ μην φυσήξετε εσείς για να φύγει η σκόνη γιατί ο αέρας που εκπνέουμε έχει υγρασία που είναι ακόμα χειρότερη από την σκόνη. Με κανονική χρήση του τηλεσκοπίου δεν θα χρειαστεί να κάνετε την διαδικασία αυτή πιο συχνά από κάθε ένα-δύο χρόνια.

Θερμοκρασία
Η υψηλή θερμοκρασία είναι ένας κίνδυνος για το τηλεσκόπιο καθώς σε ακραίες συνθήκες μπορεί να λιώσουν κάποια από τα πλαστικά μέρη ή ακόμα και να παραμορφωθούν τα οπτικά. Μην ανησυχείτε για τις συνηθισμένες θερμοκρασίες του καλοκαιριού καθώς όλα σχεδόν τα τηλεσκόπια μπορούν με άνεση να αντέξουν τους 40 βαθμούς Κελσίου. Ο κίνδυνος υπάρχει όταν υπό ακραίες συνθήκες αυξηθεί η θερμοκρασία στην οποία φυλάσσεται το τηλεσκόπιο σε πολύ υψηλά επίπεδα. Αυτό μπορεί να γίνει για παράδειγμα αν το τηλεσκόπιο είναι σκεπασμένο με πλαστικό κάλυμμα χωρίς πόρους ή αν εκτίθεται απευθείας στον ήλιο. Η απευθείας έκθεση στον ήλιο είναι επικίνδυνη για το τηλεσκόπιο έτσι κι αλλιώς μιας και μπορεί να φθείρει πιο γρήγορα κυρίως τα πλαστικά του. Στο εγχειρίδιο του τηλεσκοπίου ο κατασκευαστής θα αναφέρει ίσως τις προτεινόμενες θερμοκρασίες φύλαξης και λειτουργίας του τηλεσκοπίου.

Μηχανική καταπόνηση
Δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς γιατί το τηλεσκόπιο δεν πρέπει να υπόκειται σε μεγάλη μηχανική καταπόνηση. Εκτός του ότι μπορεί κάποιο στοιχείο του να σπάσει ή να στραβώσει, είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα χαθεί η ευθυγράμμιση των οπτικών του το οποίο, ανάλογα με τον τύπο του τηλεσκοπίου, μπορεί να είναι από πολύ εύκολο έως πολύ δύσκολο να διορθωθεί.

Υγρασία
Άλλος ένας σημαντικός εχθρός για τα οπτικά σας. Από αυτόν κινδυνεύουν πιο πολύ τηλεσκόπια με φακό στο μπροστινό μέρος όπως τα Μάκσουτοφ ή τα διοπτρικά. Στο εμπόριο πωλούνται ασπίδες κατά της υγρασίας που μοιάζουν σαν προεκτάσεις των τηλεσκοπίων. Όμως έτσι κι αλλιώς ένα ποσό υγρασίας θα συγκεντρωθεί πάνω στον φακό κατά την διάρκεια της παρατήρησης σε μέρη με υγρασία. Ένας τρόπος αφαίρεσης της υγρασίας είναι ο ζεστός αέρας από ένα σεσουάρ, όμως δεν τον συνιστούμε ως ασφαλή. Πρόβλημα μπορεί να δημιουργήσει η υγρασία και όταν ενωθεί με την σκόνη όπου μπορεί να σχηματίσει λεκέδες. Ποτέ μην τους αφαιρείτε τρίβοντάς τους γιατί μπορείτε να γρατσουνίσετε μόνιμα το τηλεσκόπιο. Ακολουθήστε τις οδηγίες του κατασκευαστή και τα ειδικά υγρά που αυτός προτείνει.

Πού πρέπει να φυλάξω το τηλεσκόπιό μου λοιπόν;

Το ιδανικό μέρος φύλαξης του τηλεσκοπίου θα είναι προφανώς ένα μέρος που να το προστατεύει από όλους τους παραπάνω κινδύνους. Αποφύγετε να έχετε το τηλεσκόπιό σας μόνιμα φυλαγμένο σε εξωτερικό χώρο έστω και αν είναι καλά σκεπασμένο. Προτιμήστε την φύλαξη σε κάποιον εσωτερικό χώρο μακριά από υγρασία και πολλή ζέστη. Αν δεν υπάρχει χώρος εσωτερικός για την φύλαξη ολόκληρου του τηλεσκοπίου τότε τουλάχιστον βρείτε λίγο χώρο για τον οπτικό σωλήνα του τηλεσκοπίου σας. Μην τον αφήνετε κοντά σε σώματα θέρμανσης ή άλλες πηγές θερμότητας. Ωστόσο, να έχετε πάντα στο νου σας ότι ο τρόπος φύλαξης του τηλεσκοπίου σας πρέπει να σας επιτρέπει ανά πάσα στιγμή την γρήγορη και εύκολη πρόσβαση σε αυτό όπως επίσης και να μην είναι πολύ μακριά από το σημείο που το στήνετε για τις παρατηρήσεις σας. Ένα τηλεσκόπιο που είναι τόσο καλά φυλαγμένο ώστε να χρειάζεται πολύ χρόνο ή μια μεγάλη διαδικασία για το ξεθάψετε είναι σίγουρα ένα τηλεσκόπιο που δεν θα χρησιμοποιήσετε. Το ίδιο ισχύει και για ένα τηλεσκόπιο φυλαγμένο μακριά από τον τόπο παρατήρησης γιατί το πιο πιθανό είναι να αρχίσετε να βαριέστε την διαδικασία μεταφοράς του μετά από ένα χρονικό διάστημα. Το ιδανικό μέρος φύλαξης του τηλεσκοπίου, λοιπόν, είναι ένα μέρος στεγνό, καθαρό, δροσερό και εύκολα προσβάσιμο οποιαδήποτε στιγμή.

πηγη astrovox.gr

Αναζητώντας τη σκοτεινή ύλη στο πιο βαθύ εργαστήριο του κόσμου


Τη μυστηριώδη σκοτεινή ύλη ετοιμάζονται να αναζητήσουν αμερικανοί φυσικοί στα έγκατα της Γης, έχοντας ήδη ξεκινήσει να κατασκευάζουν ένα επιστημονικό εργαστήριο σε βάθος περίπου 1.500 μέτρων, σε ένα εγκαταλειμμένο ορυχείο χρυσού στη Νότια Ντακότα.

Θα είναι το πιο βαθύ επιστημονικό εργαστήριο στον κόσμο και επιλέχτηκε, ώστε η τοποθεσία του να είναι προστατευμένη από τις κοσμικές ακτινοβολίες που μπορεί να παρεμβληθούν στις προσπάθειες ανίχνευσης της σκοτεινής ύλης, η οποία θεωρείται ότι αποτελεί σχεδόν το ένα τέταρτο της συνολικής μάζας του σύμπαντος.

Το πρώτο πείραμα θα λέγεται Μεγάλος Υπόγειος Ανιχνευτής Ξένον (LUX-Large Underground Xenon) και θα επιχειρήσει να ανιχνεύσει τα ασθενώς αλληλεπιδρώντα σωματίδια (WIMPs), που δημιουργήθηκαν στις απαρχές του σύμπαντος, οπότε μπορεί να δώσουν στους επιστήμονες μια εικόνα από το αρχικό Big Bang που δημιούργησε το σύμπαν.

Η σκοτεινή ύλη δεν εκπέμπει ανιχνεύσιμη ακτινοβολία, και αλληλεπιδρά με την συνηθισμένη ύλη μόνο βαρυτικά, δηλαδή γίνεται αντιληπτή από τις βαρυτικές επιπτώσεις της στην ορατή ύλη. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι η σκοτεινή ύλη στο σύμπαν δεν αλληλεπιδρά με την κανονική ύλη μέσω των γνωστών δυνάμεων, για παράδειγμα μέσω των ηλεκτρομαγνητικών δυνάμεων. Οι φυσικοί βέβαια προσπαθούν να κατανοήσουν τι ακριβώς είναι η σκοτεινή ύλη, πόση υπάρχει και ποια επίπτωση μπορεί να έχει για το μέλλον του σύμπαντος.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των φυσικών, χωρίς τη σκοτεινή ύλη οι γαλαξίες ίσως να μην είχαν ποτέ σχηματιστεί. Μαθαίνοντας περισσότερα γι’ αυτήν, οι επιστήμονες ευελπιστούν να καταλάβουν αν το σύμπαν όντως διαστέλλεται ή τελικά συστέλλεται.

Οι φυσικοί στο πείραμα με το LUX θα προσπαθήσουν να παγιδέψουν τα σωματίδια της σκοτεινής ύλης σε μια δεξαμενή 300 κιλών, γεμάτη με υγρό ξένον, μια ψυχρή ουσία που είναι τρεις φορές πιο βαριά από το νερό.

Το εργαστήριο έχει πάρει το όνομα "Σπήλαιο Ντέηβις", προς τιμήν του νομπελίστα (2002) φυσικού Ray Davis, ο οποίος στη δεκαετία του ΄60 είχε χρησιμοποιήσει το ίδιο υπόγειο ορυχείο για να αποδείξει την ύπαρξη των ηλιακών νετρίνων. .

Παράλληλα, προγραμματίζεται η κατασκευή δύο ακόμα βαθύτερων εργαστηρίων, σε βάθος περίπου 2.400 μέτρων, η οποία αναμένεται να αρχίσει το 2012 και να είναι έτοιμα για λειτουργία μέχρι το 2016. Το όλο εγχείρημα υπολογίζεται ότι θα κοστίσει γύρω στα 550 εκατομμύρια δολάρια και αναμένεται η σχετική έγκριση από το Κογκρέσο.

Το ορυχείο παραμένει κλειστό από το 2001, έπειτα από 125 χρόνια συνεχούς λειτουργίας. Πριν κτιστούν τα νέα επιστημονικά εργαστήρια, πρέπει να γίνουν εκτεταμένες εργασίες αποστράγγισης υδάτων, σταθεροποίησης των στοών και εγκατάστασης εξοπλισμού.

Πηγή: ΑΠΕ-Associated Press

Μπορεί ο Εγκέλαδος να έχει νερό και ζωή;

Το παγωμένο φεγγάρι του Κρόνου Εγκέλαδος μπορεί να περιέχει υδάτινες υπόγειες σπηλιές, σχηματίζοντας μια δυνητική φωλιά για εξωγήινη ζωή, ανέφεραν επιστήμονες.

Αυτό υποστηρίζει μια γερμανική ομάδα ερευνητών που βρήκε άλας – μια χημική υπογραφή για αλμυρό νερό – πάνω σε παγωμένους κόκκους οι οποίοι βγαίνουν από πίδακες ατμών σε επιφανειακές ρωγμές του φεγγαριού.

Μια δεύτερη αμερικανική ερευνητική ομάδα δήλωσε ότι στην πραγματικότητα η εξάτμιση του νερού στον Εγκέλαδο συμβαίνει πολύ αργά. Οι επιστήμονες αναγνώρισαν ότι είχαν κάνει λάθος στην ποσότητα του άλατος που είχαν ανιχνεύσει χρησιμοποιώντας μια ορισμένη μέθοδο, οπότε το νερό εκεί πάνω δεν βράζει με εκρηκτικό τρόπο στο κενό διάστημα, δηλαδή μέσω γκέυζερ.

Αριστερά: Οι περίφημες ρωγμές στην επιφάνεια του Εγκέλαδου ή λωρίδες της τίγρης

Η αιτία για την πιο αργή εξάτμιση μπορεί να οφείλεται στο ότι το νερό βγαίνει από θαλάμους με πίεση κάτω από τις ρωγμές ή τις λωρίδες της τίγρης, που βρίσκονται στην επιφάνεια του φεγγαριού του Κρόνου, δήλωσε ο John Spencer του Ερευνητικού Ινστιτούτου στο Boulder του Κολοράντο.

"Η εικόνα που έχουμε για αυτό που βρίσκεται κάτω από την επιφάνεια πρέπει τώρα να επεκταθεί ώστε να συμπεριλάβει τη δυνατότητα να υπάρχουν πισίνες και κανάλια από αλμυρό νερό, κάτω από τις ρωγμές”, έγραψε ο John Spencer σε ένα σχόλιο του για τις δύο επιστημονικές ανακοινώσεις.

"Τι άλλο μπορεί να κρύβεται σε αυτές τις αλμυρές πισίνες, εφόσον υπάρχουν, απομένει να το δούμε."

Το διαστημόπλοιο Cassini ανακάλυψε αρχικά τεράστια λοφία να ξεπηδάνε από ρωγμές κοντά στο νότιο πόλο του Εγκέλαδου, το 2005, ενισχύοντας έτσι την υπόθεση ότι ένας τεράστιος υπόγειος ωκεανός εξατμίζεται μέσω γιγάντιων γκέυζερ όπως και στο Yellowstone.

Από τότε, οι επιστήμονες συζητούν αν αυτό σήμαινε ότι ο Εγκέλαδος, ένα φεγγάρι με διάμετρο μόλις 480 χιλιόμετρα από τα 60 συνολικά που έχει ο Κρόνος, έκρυβε στα σπλάχνα του μια δεξαμενή με υγρό νερό.

Ο Frank Postberg του Ινστιτούτου Max Planck στη Χαϊδελβέργη ανέφερε στο παρελθόν πως υπάρχουν αδιάσειστα στοιχεία για την παρουσία αλάτων νατρίου εκεί πάνω, γεγονός που δείχνει ότι ορυκτά με αλάτι βρίσκονται πάνω στους βράχους του Εγκέλαδου και ξεπλένονται από το υγρό νερό, με τον ίδιο τρόπο που οι ωκεανοί στη Γη είναι αλμυροί.

Αυτός και οι συνάδελφοι του ανέφεραν ότι είχαν βρεθεί αλμυροί κόκκοι πάγου μετά από ανάλυση της κοσμικής σκόνης από τον ανιχνευτή του Cassini, καθώς αυτός πέταγε μέσα από τον πιο απομακρυσμένο δακτύλιο του Κρόνου.

Το αν ο Εγκέλαδος κρύβει ή όχι ζωή παραμένει ένα μυστήριο. Ωστόσο, τα δεδομένα του υγρού νερού, σε συνδυασμό με τη θερμότητα κοντά στο Νότιο Πόλο του φεγγαριού, δείχνει ότι είναι δυνατόν να υπάρχει ζωή.

"Αν έχετε αυτή τη μεγάλη ποσότητα του νερού σε επαφή με ένα βραχώδη πυρήνα και έχετε και θερμότητα, τότε έχετε πολύ καλές συνθήκες," δήλωσε ο Postberg .

"Μετρήσαμε ένα ελαφρώς αλκαλικό pH, που είναι πολύ καλή η τιμή για το σχηματισμό πολύπλοκων οργανικών μορίων."

Οι επιστήμονες ελπίζουν να μάθουν περισσότερα όταν το Cassini πετάξει δύο φορές πάνω από τον Εγκέλαδο το Νοέμβριο του 2009.

Και οι δύο μελέτες που δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό Nature.

Πηγή: NASA

Δευτέρα 22 Ιουνίου 2009

Απο την εκδήλωση Ε.Λ.Φ.Ε.ΑΣ στο 2ο Λύκειο Αγίας Βαρβάρας 18-6-09




Καθαρισμός κατόπτρων






1. Όταν έχει απλώς λίγη σκόνη και σωματίδια:
Καμία επαφή με το κάτοπτρο, απλώς φύσημα με ένα φωτογραφικό πουάρ (λαστιχένιο φυσερό) αφού πρώτα το κάτοπτρο βγει μαζί με τη βάση του από το σωλήνα.

2. Όταν έχει λερωθεί αρκετά και δεν γίνεται τίποτα με το πουάρ: Προσεκτικό πλύσιμο αποκλειστικά με απεσταγμένο/απιονισμένο νερό. Απεσταγμένο λέγεται το νερό από το οποίο τα άλατα (ιόντα) έχουν αφαιρεθεί με τη μέθοδο της απόσταξης. Απιονισμένο λέγεται το νερό από το οποίο τα άλατα (ιόντα) έχουν αφαιρεθεί είτε με τη μέθοδο της απόσταξης είτε με χημικό απιονισμό. ["Απεσταγμένο απιονισμένο νερό" λέγεται το νερό για το οποίο ο παραγωγός του δεν θέλει να είμαστε σίγουροι για τον τρόπο αφαίρεσης των αλάτων Laughing. Αλλιώς θα έγραφε είτε "απεσταγμένο νερό" είτε "χημικώς απιονισμένο νερό". Και τα δύο είναι στην ουσία απιονισμένα νερά.] Για τη δουλειά μας δεν ενδιαφέρει η μέθοδος αφαίρεσης των αλάτων, αλλά το να έχουν αφαιρεθεί.

Διαδικασία καθαρισμού:

α) Γεμίζουμε την κοιλότητα του κατόπτρου με απεσταγμένο νερό και αφήνουμε να μαλακώσει η βρωμιά. Κατόπιν ξεπλένουμε με απεσταγμένο νερό. Είναι πολύ βασικό να μην επιχειρηθεί οποιαδήποτε επαφή με το κάτοπτρο πριν μαλακώσει η βρωμιά, αλλιώς είναι πιθανόν να γίνουν γρατζουνιές στο στρώμα αλουμινίου.

β) Σε ένα μπωλ βάζουμε αρκετό απεσταγμένο νερό και μια πολύ μικρή ποσότητα σαπουνιού/υγρού για πιάτα κλπ. Με ένα μεγάλο κομμάτι βαμβάκι παίρνουμε σαπουνόνερο από το μπώλ και σύρουμε το βαμβάκι πάνω σε όλο το κάτοπτρο χωρίς καμία πίεση, μόνο με το βάρος του βρεγμένου βαμβακιού. Επαναλαμβάνουμε 2-3 φορές με καινούργιο κομμάτι βαμβάκι κάθε φορά. Με το πρώτο βαμβάκι δεν καθυστερούμε, το αλλάζουμε αμέσως μόλις «πάρει τα χοντρά».

γ) Ξεπλένουμε αρκετές φορές ώστε να μη μείνει ίχνος σαπουνόνερου. Γυρνώντας το κάτοπτρο όρθιο, όλο το νερό θα εξαφανιστεί ως δια μαγείας και θα αφήσει μια ολόστεγνη αστραφτερή επιφάνεια. Όπου υπάρχουν μικρογρατζουνιές θα μείνουν μικρές σταγόνες νερού. Αυτές απομακρύνονται φυσώντας τες με το πουάρ προς το χείλος. Ακόμη καλύτερα, απορροφώνται απόλυτα με τη μύτη μιάς χαρτοπετσέτας χωρίς καθόλου επαφή με το κάτοπτρο.

δ) Για να στεγνώσει και η κάτω μεριά του κατόπτρου, το αφήνουμε όρθιο να ακουμπά στα πλακάκια της κουζίνας (η δουλειά δεν γίνεται εύκολα στο μπάνιο) έχοντας πάντα μία μεγάλη διπλή πετσέτα από κάτω για ...αποφυγή ατυχημάτων. Αν θέλουμε σκουπίζουμε την κάτω μεριά του κατόπτρου με χαρτί κουζίνας που δεν αφήνει ίνες.

ε) Τοποθετόντας το κάτοπτρο στη θέση του, δεν χάνουμε την ευκαιρία να τσεκάρουμε ότι βρίσκεται στο κέντρο της βάσης του. Ρυθμίζουμε με τις πλευρικές βίδες αν χρειαστεί. Δεν σφίγκουμε παρά ελάχιστα τις τελικές βίδες που θα συγκρατήσουν το κάτοπτρο από πάνω, για να μην προκαλέσουμε αστιγματισμό από την (αδιόρατη) κάμψη του κατόπτρου.

στ) Το δευτερεύον κάτοπτρο είναι προτιμότερο να μην αφαιρεθεί από τη θέση του (η ευθυγράμμισή του απαιτεί περισσότερο κόπο απ' ότι του προτεύοντος). Καθαρίζεται μιά χαρά με το υγρό βαμβάκι μέσα στο οριζόντιο τηλεσκόπιο, αφού πρώτα στρωθεί από κάτω του χαρτί ή πετσέτα και ένα πιατάκι για τα νερά. Ακόμη καλύτερα μπορεί να χρησιμοποιηθεί υγρό και χαρτί καθαρισμού φακών, χωρίς όμως να πιέσουμε το χαρτί καθαρισμού πάνω στο κάτοπτρο. Όταν πλέον είναι καθαρό, μπορούμε να αφαιρέσουμε κάθε υπόλειμμα υγρού πιέζοντας ελαφρά το χαρτί καθαρισμού. Αλλάζουμε συνεχώς τα χαρτιά καθαρισμού για να μη γρατσουνίσουμε το κάτοπτρο με πιθανούς κόκκους σκόνης.

Astronomy Picture of the Day 2009 June 21

Astronomy Picture of the Day

Discover the cosmos! Each day a different image or photograph of our fascinating universe is featured, along with a brief explanation written by a professional astronomer.

2009 June 21
See Explanation.  Clicking on the picture will download the highest resolution version available.

Sunrise over the Parthenon
Credit & Copyright: Anthony Ayiomamitis (TWAN)

Explanation: Today, the sun will stay in the sky longer than any other day of the year, as seen from the northern hemisphere of Earth. Named the Summer Solstice, today's maximum daylight is indicative of the high amount of sunlight this time of year that is primarily responsible for the heat of the summer season. At the north pole and for all places above the arctic circle, there will be no night -- the entire day today will be lit by sunlight. The situation is reversed in Earth's southern hemisphere, where today has the least sunlight of any day. Today's solstice is commemorated above by a well-planned picture of our five billion year old Sun rising behind the 2,500 year old Parthenon in Greece. Trees and birds occupy the foreground, while a modern crane is shown restoring parts of this historic symbol of a cultural civilization.


Συγχαρητήρια στον κ.Αγιομαμίτη για ακόμα μια εκπληκτική φωτογραφία.

Κυριακή 21 Ιουνίου 2009

Η καθυστέρηση των ηλιακών κηλίδων οφείλεται μήπως σε αργά αναπτυσσόμενους ηλιακούς πίδακες;

Η καθυστέρηση των ηλιακών κηλίδων οφείλεται μήπως σε αργά αναπτυσσόμενους ηλιακούς πίδακες;


Μια υποτονική ροή πλάσματος – σαν πίδακας – βαθιά μέσα στον ήλιο θα μπορούσε να είναι υπεύθυνη για την καθυστέρηση στην αύξηση της ηλιακής δραστηριότητας που έχει μπερδέψει τους αστρονόμους.

Το εσωτερικό του ήλιου στην πιο πάνω εικόνα δείχνει την τοποθεσία (στα αριστερά) μιας ροής πλάσματος (jet stream) – που μοιάζει με πίδακα – , και που ονομάζεται ταλάντωση στρέψης. Πρόσφατα στοιχεία από παρατηρήσεις δείχνουν μια ιδιαίτερα αργή κυκλοφορία αυτού του πίδακα του πλάσματος, κάτι που θα μπορούσε να είναι υπεύθυνο για την καθυστέρηση στην αύξηση της ηλιακής δραστηριότητας.

Το ρεύμα αυτό του πλάσματος που ονομάζεται και ταλάντωση στρέψης, έχει μεταναστεύσει πιο αργά από ό,τι γίνεται συνήθως στο εσωτερικό των άστρων, σύμφωνα με μια ερευνητική ομάδα, επικεφαλής της οποίας είναι ο Frank Hill του Ηλιακού Παρατηρητηρίου στο Tucson της Αριζόνας.

Κάθε 11 χρόνια ο ήλιος δημιουργεί νέα ρεύματα κοντά στους πόλους του. Αυτά τα ρεύματα στρέφονται αργά από τα ανατολικά προς τα δυτικά του ηλιακού ισημερινού σε μια περίοδο 17 ετών.

Όταν η ροή φθάσει σε ένα ορισμένο γεωγραφικό πλάτος, ο ήλιος αρχίζει την παραγωγή νέων κηλίδων – είναι σχετικά ψυχρές, σκοτεινές περιοχές πάνω στον ήλιο που σηματοδοτούν περιοχές με μαγνητική διαταραχή.

Όμως, η ροή του πλάσματος μέσα στον ήλιο που συνδέεται με τον τρέχοντα κύκλο της ηλιακής δραστηριότητας κινείται πιο αργά από το κανονικό, δήλωσε ο Hill.

Μέσα στο ένθετο δεξιά το ρεύμα του πλάσματος (η κόκκινη ταινία) έχει φθάσει στην κρίσιμη θέση του, και πρέπει να εμφανιστούν σε λίγο οι πρώτες κηλίδες στην επιφάνεια του Ήλιου του νέου ηλιακού κύκλου

Με βάση νέα δεδομένα από ένα δίκτυο οργάνων που παρακολουθούν τον ήλιο – γνωστό ως Παγκόσμιο Δίκτυο Ταλάντωσης (GONG) καθώς και το Ηλιακό και Ηλιοσφαιρικό Παρατηρητήριο (SOHO), ο Hill με τους συνάδελφους του είδαν ότι χρειάστηκε ένα επιπλέον έτος για να διασχίσει το ρεύμα αυτό μια απόσταση 10 μοιρών γεωγραφικού πλάτους, σε σύγκριση με τους προηγούμενους ηλιακούς κύκλους.

Οι νέες μετρήσεις δείχνουν, επίσης, ότι το ρεύμα έχει τελικά φθάσει στο κρίσιμο γεωγραφικό πλάτος που συνδέεται με την δημιουργία των ηλιακών κηλίδων, που θα μπορούσε να εξηγήσει γιατί η ηλιακή δραστηριότητα τελικά φαίνεται να επιταχύνεται.

"Δεν είναι σαφές εάν αυτή η βραδύτητα του ρεύματος είναι η αιτία ή η συνέπεια της μυστηριώδους ηλιακής ηρεμίας, αναφέρει ο Hill. "Αλλά το γεγονός ότι βλέπουμε δύο χρόνια παράταση της ηρεμίας του ήλιου με κάνει να πιστεύω ότι είναι η αιτία."

Ο Jesper Schou, ένας αστροφυσικός στο Πανεπιστήμιο του Στάφορντ, δήλωσε ότι, επειδή η βραδεία κίνηση της ροής είχε φανεί στα προηγούμενα δεδομένα, γι αυτό και η ηλιακή ηρεμία θα μπορούσε να είχε προβλεφθεί.

Ωστόσο το GONG και το SOHO, που είναι τώρα τα καλύτερα μέσα παρακολούθησης του εσωτερικού του ήλιου, μπορούν να λειτουργήσουν μόνο για 14 χρόνια. Που είναι ένα σχετικά μικρό χρονικό διάστημα για τους επιστήμονες που θέλουν να πάρουν με άνεση τα δεδομένα που θέλουν. Αντιθέτως, οι ηλιακές κηλίδες έχουν αναγνωριστεί ως ένα μέτρο της ηλιακής δραστηριότητας για εκατοντάδες χρόνια.

Για να λύσει αυτά τα μυστήρια η NASA σχεδιάζει να εκτοξεύσει το διαστημικό παρατηρητήριο Solar Dynamics Observatory (SDO) στο τέλος του χρόνου, με σκοπό την παρατήρηση του εσωτερικού μέσα στον ήλιο.

Πηγή: National Geographic News

Σάββατο 20 Ιουνίου 2009

Η Ιώ, το πιο ηφαιστειογενές αντικείμενο στο Ηλιακό σύστημα, θα αδρανοποιηθεί

Το πιο ενεργό ηφαιστειώδες αντικείμενο του ηλιακού συστήματος μόλις έλαβε τη θανατική του καταδίκη. Το φεγγάρι του Δία Ιώ, στην επιφάνεια του οποίου ξεσπούν εκρήξεις ενεργών ηφαιστείων, κάποια μέρα αυτά θα σβήσουν. Αυτό αναφέρει μια νέα μελέτη αφού ανέλυσε δεδομένα από παρατηρήσεις πάνω από 100 χρόνια τώρα.

Το τεράστιο μέγεθος του Δία (πίσω εικόνα) σε συνδυασμό με την κοντινή απόσταση που έχει με την Ιώ (μπροστά), έχουν σαν αποτέλεσμα την ανάπτυξη ισχυρών δυνάμεων βαρύτητας πάνω της. Οι δυνάμεις αυτές συνεχώς παραμορφώνουν την Ιώ παράγοντας έτσι τη θερμότητα που τροφοδοτεί τα ηφαιστειακά φαινόμενα. Παρόμοιες, αλλά λιγότερες ισχυρές, ‘παλιρροιακές’ δυνάμεις πιστεύεται ότι τροφοδοτούν τα γκέυζερ με υδρατμούς που εκτινάσσονται πάνω από το παγωμένο φεγγάρι Εγκέλαδος του Κρόνου.

Η Ιώ, που έχει περίπου το μέγεθος της Σελήνης και είναι ο πλησιέστερος δορυφόρος του Δία, καλύπτεται με ροές λάβας και δεκάδες ενεργών ηφαιστείων.

Η θερμότητα για τη δραστηριότητα αυτή προέρχεται από το γεγονός ότι το φεγγάρι του Δία ταξιδεύει σε μια επιμηκυμένη τροχιά γύρω από τον Δία, και ως εκ τούτου αισθάνεται την βαρύτητα του γιγαντιαίου πλανήτη σε διαφορετικές δοσολογίες κατά μήκος της τροχιάς. Το γεγονός αυτό αλλάζει την έλξη πάνω στο φεγγάρι με αποτέλεσμα την παραμόρφωση του και την δημιουργία εξογκωμάτων, που μετακινούν την επιφάνεια του πάνω και κάτω περίπου 10 μέτρα σε κάθε περίοδο. Αυτή λοιπόν η θερμότητα που παράγει το φεγγάρι τροφοδοτεί τα ηφαιστειακά φαινόμενα.

Αλλά δεν θα είναι πάντα έτσι, σύμφωνα με μια νέα μελέτη με επικεφαλής τον Valéry Lainey του Παρατηρητηρίου του Παρισιού στη Γαλλία.

Αν η Ιώ ήταν το μόνο φεγγάρι του Δία, η ισχυρή βαρύτητα του Δία θα μπορούσε ενδεχομένως να τραβήξει το φεγγάρι γύρω του σε μια κυκλική τροχιά.

Ο λόγος που η Ιώ ταξιδεύει σε μια ελλειπτική πορεία, οφείλεται στις βαρυτικές αλληλεπιδράσεις με την Ευρώπη και τον Γανυμήδη, δύο μεγάλα φεγγάρια του Δία, Για κάθε τροχιά που κάνει ο Γανυμήδης η Ευρώπη κάνει δύο και τέσσερις τροχιές η Ιώ – ένα είδος βαρυτικής σχέσης που λέγεται συντονισμός του Laplace.

Κατή λάβα (αριστερά) ρέει πυρακτωμένη σε ένα από τα ενεργά ηφαίστεια της Ιούς σε αυτή την εικόνα που τραβήχτηκε από το διαστημόπλοιο Γαλιλαίος το 2000

Όμως ο Lainey και οι συνάδελφοι του έχουν διαπιστώσει ότι τα φεγγάρια, στην πραγματικότητα, ξεφεύγουν από αυτό τον συντονισμό σιγά σιγά. Έτσι η Ευρώπη και ο Γανυμήδης σταδιακά παρασύρονται μακριά από τον Δία, ενώ η Ιώ κινείται προς την κατεύθυνση του πλανήτη.

Η ομάδα κατέληξε στα συμπεράσματα αυτά μετά από εκτενή υπολογισμούς της τροχιάς της Ιούς και σε παρατηρήσεις της Ιούς, της Ευρώπης και του Γανυμήδη που ελήφθησαν μεταξύ 1891 και 2007.

Αν και δρουν διαφορετικές δυνάμεις βαρύτητας στην Ιώ, με κάποιες να την έλκουν προς τον Δία και άλλες να την απομακρύνουν μακριά, η νέα μελέτη υποστηρίζει ότι κερδίζουν οι δυνάμεις που την φέρνουν κοντά στον πλανήτη.

Δεξιά: Culann Patera, ένα εντυπωσιακό ηφαιστειακό κέντρο στην Ιώ

Σταδιακά η ιδιοπεριστροφή της Ιούς αυξάνει εις βάρος της τροχιακής της ταχύτητας. Όταν αυτή είναι κοντά στον Δία, η βαρύτητα έλκει την πλευρά που είναι κοντά στον Δία με αποτέλεσμα το φεγγάρι να στρέφεται ταχύτερα.

“Η Ιώ χάνει τροχιακή ενέργεια, η τροχιακής της περίοδος μειώνεται, και κινείται προς τη μεριά του Δία," εξηγεί ο Gerald Schubert του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια.

"Κι άλλοι προσπάθησαν να κάνουν τους ίδιους υπολογισμούς κατά το παρελθόν, αλλά με ελάχιστα αποτελέσματα – και συχνά αντιφατικά, πιθανώς λόγω προσεγγίσεων στα μοντέλα των τροχιακών τους δυναμικών μοντέλων," εξηγεί ο Schubert.

Δεν είναι σαφές όμως πότε ακριβώς τα τρία φεγγάρια θα ελευθερωθούν από τον συντονισμό. "Εάν αυτό συμβεί σε σύντομο χρονικό διάστημα, ας πούμε 100 εκατομμύρια χρόνια, τότε θα έχουμε την τύχη να δούμε τα ηφαίστεια της Ιούς να οδηγούνται σε λανθάνουσα κατάσταση, όταν ο συντονισμός των περιόδων των τριών φεγγαριών θα σπάσει," γράφει ο Schubert.

Άλλα φεγγάρια στο ηλιακό μας σύστημα, μπορεί να έχουν ήδη περάσει από μια παρόμοια διαδικασία. Για παράδειγμα ο Τρίτωνας, το μεγαλύτερο φεγγάρι του Ποσειδώνα, μπορεί να υπερηφανεύεται για τα μικρά του γκέυζερ – "είναι σαν κάποιος μετεωρίτης να έκανε απλά μια τρύπα στην επιφάνεια και να βγήκαν ορισμένα αέρια παγιδευμένα μέσα σε αυτήν", αναφέρει ο Schubert.

Βέβαια τα ηφαιστειακά φαινόμενα μπορεί να ήταν άλλοτε πιο δραματικά, αν ποτέ η τροχιά του προκαλούσε περισσότερη παλιρροϊκή θέρμανση, λέει: “Είναι δυνατόν το φεγγάρι αυτό να ήταν πιο δραστήριο ηφαιστειακά στο παρελθόν."

Πηγή: New Scientist

Δημιουργήθηκε η πρώτη τεχνητή ηχητική μαύρη τρύπα

Ερευνητές στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας του Ισραήλ (IIT) κατάφεραν να δημιουργήσουν μια ηχητική μαύρη τρύπα, μια συσκευή που βασίζεται σε συμπυκνώματα Bose-Einstein και που είναι σε θέση να παγιδεύει τα ηχητικά κύματα, δρώντας βασικά παρόμοια με μια κοσμική μαύρη τρύπα που απορροφάει το ορατό φως από το ηλεκτρομαγνητικό φάσμα. Η διάταξη κατασκευάστηκε από δύο νέφη ρουβιδίου από 87 άτομα, σε θερμοκρασία μόλις 50 νανο-Kelvin, διαχωρισμένα από ένα μικρό κενό.

Συμπυκνώματα Bose-Einstein

"Είναι σαν μια μαύρη τρύπα διότι απορροφώνται και δεν μπορεί να δραπετεύσουν Αλλά σε αυτή ν περίπτωση χρησιμοποιούμε τα ηχητικά κύματα αντί του φωτός, λέει ο Jeff Steinhauer του IIT. Μάλιστα το χάσμα μεταξύ των δύο ατομικών νεφών, που είναι γνωστό ως "αναστροφή πυκνότητας," είναι το κλειδί για την ηχητική μαύρη τρύπα. Μεταξύ των δύο νεφών η μικρή αυτή περιοχή έχει εξαιρετικά χαμηλή πυκνότητα, που επιτρέπει σε άτομα να περνούν από το ένα νέφος στο άλλο σχεδόν ανεμπόδιστα.

Τα άτομα του ρουβιδίου 87 αποκτούν πολύ μεγάλη ταχύτητα, σχεδόν τρία χιλιοστά ανά δευτερόλεπτο, η οποία είναι σε κλίμακα περίπου τέσσερις φορές ταχύτερη από την ταχύτητα του ήχου (343 μέτρα ανά δευτερόλεπτο). Ο Jeff Steinhauer υπογραμμίζει, επίσης, ότι τα νέφη των ατόμων όντως συμπεριφέρονται διαφορετικά από τα ατμοσφαιρικά σύννεφα. Τα σύννεφα στον ουρανό είναι ελαφρύτερα από τον αέρα που βρίσκεται από κάτω και έτσι μπορούν να επιπλέουν, ενώ τα ατομικά νέφη είναι, στην πραγματικότητα, πυκνότερα από τον από κάτω χώρο τους.

Αυτό σημαίνει ότι ένα ηχητικό κύμα που ταξιδεύει ανάμεσα στα δύο νέφη σταδιακά θα πηγαίνει ολοένα και πιο μακριά από τα άτομα που ταξιδεύουν μεταξύ των δύο σχηματισμών γιατί όπως είδαμε πιο πάνω τα άτομα μετακινούνται τέσσερις φορές ταχύτερα από τα ηχητικά κύματα. Ουσιαστικά, αν ο ήχος επιχειρήσει να διαφύγει ποτέ δεν θα έχει αρκετή ταχύτητα για να ξεφύγει από αυτόν τον φαύλο κύκλο, και θα σύρεται πίσω από τα άτομα σε ένα ατέρμονα κύκλο που δεν θα τελειώνει ποτέ, γι αυτό και παραμένουν αιώνια παγιδευμένα στο εσωτερικό της ηχητικής ‘μαύρης τρύπας’.

“Είναι σαν να προσπαθούν να κολυμπήσουν αργά μέσα σε ένα γρήγορο ρεύμα. Τα ηχητικά κύματα μένουν πίσω επειδή το ρεύμα κινείται ταχύτερα από τα κύματα”, προσθέτει ο Steinhauer.

"Το πείραμα του Jeff Steinhauer επιβεβαιώνει ότι είναι πραγματικά δυνατό να δημιουργηθεί μια αρκετά σταθερή υπερηχητική ροή σε ένα υπέρρευστο αέριο. Η μελέτη αυτή λοιπόν θα μας δώσει μια νέα προοπτική για ορισμένα θέματα που αφορούν την βαθιά κβαντομηχανική, τη θερμοδυναμική και την βαρύτητα," εξηγεί ο καθηγητής James Anglin, από το Τεχνικό Πανεπιστήμιο Kaiserslautern της Γερμανίας.

Πηγή: Softpedia

Πράγματι ο Άρης ήταν κάποτε υγρός πλανήτης

Αμερικανοί επιστήμονες βρήκαν στοιχεία ότι κατά το παρελθόν ένα σημερινό μακρύ και βαθύ φαράγγι ήταν κάποτε λίμνη με νερό, κάτι που αποδεικνύει κατηγορηματικά την παρουσία του νερού στον κόκκινο πλανήτη.

Η λίμνη, που χρονολογείται κάπου 3.4 δισεκατομμύρια χρόνια πριν, εμφανίζεται να έχει έκταση 200 τετραγωνικά χιλιόμετρα με βάθος 500 μέτρα περίπου, ανακοίνωσε ο επικεφαλής της ομάδας Gaetano Di Achille από το Πανεπιστήμιο του Κολοράντο.

Ψηφιακή αναπαράσταση της αρχαίας λίμνης Shalbatana στον Άρη που δείχνει πώς ήταν πριν από 3,4 δισ. χρόνια.

Η συγκεκριμένη όμως λίμνη θεωρείται ότι είτε εξατμίστηκε, είτε πάγωσε μετά από ραγδαίες κλιματικές αλλαγές.

Στη μελέτη τους, που δημοσιεύεται στο περιοδικό Geophysical Research Letters, οι φωτογραφίες του Άρη προέρχονται από την κάμερα υψηλής ευκρίνειας HiRISE που βρίσκεται στον δορυφόρο Mars Reconnaissance Orbiter, και δείχνουν ένα φαράγγι μήκους 50 χιλιομέτρων.

Ο Gaetano Di Achille δήλωσε ότι “είναι το πρώτο αδιαμφισβήτητο στοιχείο για ακτογραμμές στην επιφάνεια του Άρη. Η εξακρίβωση των ακτογραμμών και τα γεωλογικά στοιχεία που τη συνοδεύουν μας επιτρέπουν να υπολογίσουμε το μέγεθος της λίμνης.”

“Στη Γη, τα δέλτα και οι λίμνες είναι θαυμάσιοι συλλέκτες και προστάτες των ενδείξεων για την ζωή στο παρελθόν. Εάν ποτέ υπήρχε ζωή στον Άρη, τα δέλτα ίσως είναι το κλειδί για να ξεκλειδώσουμε το βιολογικό παρελθόν του Άρη”, πρόσθεσε ο Gaetano Di Achille .

“Αυτή η έρευνα όχι μόνο αποδεικνύει ότι υπήρχε για μεγάλο χρονικό διάστημα ένα σύστημα λιμνών στον Άρη, αλλά μπορούμε να δούμε ότι η λίμνη σχηματίστηκε μετά τη θερμή και υγρή περίοδο, δηλαδή όταν ο Άρης ήταν ψυχρός και στεγνός”, λέει το μέλος της ομάδας των ερευνητών Brian Hynek.

Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι οι αρχαιότερες επιφάνειες στον Άρη σχηματίστηκαν κατά την υγρή και ζεστή εποχή που είναι γνωστή ως η εποχή του Νώε, περίπου 4,1 έως 3,7 δισεκατομμύρια χρόνια πριν, και πως τότε έγινε ένας βομβαρδισμός με μεγάλους μετεωρίτες μαζί με εκτεταμένες πλημμύρες.

Η αρχαία λίμνη Shalbatana που ανακαλύφθηκε πρόσφατα πιστεύεται ότι προέρχεται από μια μεταγενέστερη εποχή του Νώε, κάπου 300 εκατομμύρια χρόνια μετά, που ονομάζεται Εποχή της Εσπερίας, όπου το κλίμα δεν ήταν πια ζεστό και υγρό.

Το διαστημόπλοιο Mars Odyssey Orbiter ήταν το πρώτο που ανίχνευσε την παρουσία πάγου στον Βόρειο Πόλο του Άρη το 2002, ενώ το 2008 η διαστημοσυσκευή Φοίνιξ επιβεβαίωσε ότι την παρουσία παγωμένου νερού στην Αρκτική του Άρη.

Πηγή: AFP

Πέμπτη 18 Ιουνίου 2009

Eκδήλωση Αστρονομίας σε σχολείο

Η Ελληνική Λέσχη Φίλων Ερασιτεχνικής Αστρονομίας Ε.Λ.Φ.Ε.ΑΣ διοργανώνει εκδήλωση

την Πέμπτη 18/6 στις 20.30

στο 2ο Λύκειο Αγίας Βαρβάρας.




Κυριακή 14 Ιουνίου 2009

Η απίστευτη συρρίκνωση του ερυθρού υπεργίγαντα Μπετελγκέζ

Ο κόκκινος υπεργίγαντας Μπετελγκέζ – ένα από τα πιο λαμπρά άστρα του ουρανού που βρίσκεται στον αστερισμό του Ωρίωνα – μυστηριωδώς συρρικνώθηκε κατά 15% από το 1993, και οι αστρονόμοι δεν ξέρουν την ακριβή αιτία.

Είναι τόσο μεγάλο άστρο που αν βρισκόταν στη θέση του δικού μας ήλιου θα έφτανε μέχρι τον Δία. Η κατηγορία αυτή των άστρων έχει περάσει ήδη το αρχικό στάδιο που έκαιγαν υδρογόνο και είναι στη φάση που έχει ‘φουσκώσει’ κατά 100 φορές περίπου σε σχέση με το αρχικό του μέγεθος. Η επόμενη φάση είναι να εκραγεί βίαια ως σουπερνόβα.

Η συρρίκνωση θα μπορούσε να είναι ένα σημάδι μιας μακροπρόθεσμης ταλάντωσης του μεγέθους του ή οι πρώτοι σπασμοί του θανάτου του. Ή μπορεί απλά να οφείλεται σε μια ανωμαλία της επιφάνειας του, η οποία μπορεί να δείχνει ότι αλλάζει σε μέγεθος καθώς το αστέρι περιστρέφεται.

Το λαμπρό άστρο Betelgeuse έχει 15 έως 20 φορές περισσότερη μάζα από τον ήλιο μας και περιβάλλεται από τεράστια νέφη αερίων και σκόνης, γι αυτό και η ακριβής μέτρηση του μεγέθους του είναι δύσκολο.

Για να ξεφύγουν από αυτό το εμπόδιο ο Charles Townes του Πανεπιστημίου του Μπέρκλεϋ και οι συνάδελφοι του χρησιμοποίησαν μια σειρά από τηλεσκόπια, που είναι ευαίσθητα σε ένα συγκεκριμένο μήκος κύματος του υπέρυθρου φωτός των άστρων αυτών.

Η ομάδα χρησιμοποίησε τα όργανα αυτά για να μετρήσει το μέγεθος του δίσκου του Μπετελγκέζ πάνω στον ουρανό. Τα τελευταία 15 χρόνια η διάμετρος του φαίνεται να έχει μειωθεί από 11,2 σε 9,6 AU (1 AU είναι η απόσταση από τη Γη έως τον ήλιο), όσο δηλαδή είναι η τροχιά της Αφροδίτης.

Η πραγματική αιτία της μείωσης αυτής είναι άγνωστη, δεδομένου ότι είναι ασαφής ο τρόπος με τον οποίο συμπεριφέρονται οι κόκκινοι υπεργίγαντες όταν πλησιάζει το τέλος της ζωής τους.

"Ίσως υπάρχει κάποια αστάθεια στο άστρο και πρόκειται να καταρρεύσει ή εκτοξεύει υλικό στο διάστημα, ποιος να ξέρει," δήλωσε ο 94-χρονος Townes, που μοιράστηκε ένα βραβείο Νόμπελ το 1964 για την εφεύρεση του λέιζερ και μέιζερ. σε μια συνεδρίαση της Αμερικανικής Αστρονομικής Εταιρείας στην Πασαντένα.

Μάλιστα δήλωσε ότι ο ίδιος παρά την ηλικία του θα παρακολουθεί στενά τα επόμενα χρόνια να δει αν η συρρίκνωση θα συνεχιστεί ή ο Μπετελγκέζ θα επανέλθει στο αρχικό του μέγεθος.

Ας σημειωθεί ότι ενώ το άστρο μειώνεται σε μέγεθος η φωτεινότητά του δεν έχει αλλάξει ιδιαίτερα. Η συρρίκνωση του άστρου γινόταν σιγά-σιγά και όχι απότομα, αλλά με ελαφρώς επιταχυνόμενο ρυθμό όσο περνούσαν τα χρόνια.

Η συρρίκνωση του μεγέθους του άστρου θα μπορούσε, επίσης, να είναι μια ένδειξη ότι υπάρχει μια παλμική κίνηση άγνωστη μέχρι τώρα. ακόμη, λέει ο Graham Harper του Πανεπιστημίου του Κολοράντο, που όμως δεν συμμετείχε στη μελέτη.

Η επιφάνεια του Μπετελγκέζ είναι γνωστό ότι σείεται στο εσωτερικό αλλά και έξω, που τροφοδοτείται εν μέρει από την περιστροφική ενέργεια μεταφοράς κάτω από την επιφάνεια. Δύο τέτοιες παλμικές κινήσεις είναι ήδη γνωστές – η μία φαίνεται να ξεκινάει εκ νέου κάθε χρόνο, η άλλη κάθε 6 χρόνια. Δεδομένου ότι η έρευνα αυτή δείχνει μια σταδιακή μείωση του μεγέθους του άστρου για τα τελευταία 15 χρόνια, με ένα σωστό σύνολο μετρήσεων, ο Harper λέει ότι είναι μια πολύ ωραία ένδειξη ότι ο [Betelgeuse] γίνεται όλο και μικρότερος.

Επισημαίνει όμως ότι η μεταβολή του μεγέθους θα μπορούσε να είναι μια ψευδαίσθηση. Προσομοιώσεις που δείχνουν διαφορές θερμοκρασίας στους ερυθρούς υπεργίγαντες μπορεί να κάνουν τις επιφάνειες τους εξαιρετικά ανώμαλες, που αναγκάζει το αστέρι να φαίνεται ότι έχει διαφορετικό μέγεθος όταν το βλέπουμε από διαφορετικές οπτικές γωνίες.

"Συχνά, αν δει κανείς τις προσομοιώσεις, το αστέρι δεν είναι σφαιρικό. Μοιάζει με μια πατάτα," λέει ο Harper.Ο Betelgeuse θεωρείται ότι περιστρέφεται γύρω από τον άξονα του κάθε 18 χρόνια περίπου, Κάτι που θα μπορούσαν να δείχνει ότι βλέπουμε με τις παρατηρήσεις ένα ιδιαίτερα στενό τμήμα του.

Μια άλλη πιθανότητα, εξηγεί ο Harper, είναι ότι η ομάδα δεν έκανε τη μέτρηση της επιφάνειας του άστρου, αλλά μέτρησε ένα πυκνό στρώμα από τα αέρια που το περιβάλλουν.

Η ομάδα ελπίζει να πάρει εικόνες πολύ υψηλής ανάλυσης από το αστέρι σε διάφορα μήκη κύματος, για να προσδιορίσει την προέλευση του φωτός που βλέπουμε.

Ο Μπετελγκέζ ήταν το πρώτο άστρο που μετρήθηκε το μέγεθός του και μέχρι σήμερα είναι ένα από τα ελάχιστα άστρα που από το τηλεσκόπιο Χαμπλ φαίνεται μάλλον ως δίσκος παρά ως κουκίδα φωτός. Ήταν ακόμα το πρώτο άστρο, πέρα από τον ήλιο μας, που φωτογραφήθηκε η επιφάνειά του από το Χαμπλ..

Απέχει μόνο 300 έτη φωτός κι έχει φασματικό τύπο Μ ενώ είναι υποψήφιο να γίνει σουπερνόβα. Ο αστέρας βρίσκεται στο τέλος της ζωής του και πάλλεται ακανόνιστα, μεταβάλλοντας το φαινόμενο μέγεθος του από 0 έως 1,5. Η λαμπρότητά του είναι 14.000 φορές μεγαλύτερη του Ήλιου μας και ο όγκος του 160.000.000 φορές μεγαλύτερη του Ήλιου. Η μάζα του από τις παρατηρήσεις προκύπτει ότι είναι 20 ηλιακές μάζες ενώ αν υπολογιστεί η πυκνότητά του βρίσκεται ότι έχει μόνο 10-4 φορές την πυκνότητα του αέρα. Γι’ αυτό χαρακτηρίζεται σαν ένα "κόκκινο θερμό κενό".

Πηγή: New Scientist

Η αναζήτηση για εξωγήινους γίνεται πιο εύκολη χάρη σε μια μέθοδο έρευνας της ατμόσφαιρας εξωπλανητών για σημάδια της ζωής

Αστρονόμοι χρησιμοποιώντας το Τηλεσκόπιο William Herschel (WHT) στην La Palma επιβεβαίωσαν έναν αποτελεσματικό τρόπο για να αναζητήσουμε στις ατμόσφαιρες των εξωπλανητών σημάδια της ζωής, βελτιώνοντας έτσι κατά πολύ τις ευκαιρίες για την εξεύρεση εξωγήινης ζωής εκτός του ηλιακού μας συστήματος.

Η ομάδα από το Ινστιτούτο Αστροφυσικής των Καναρίων Νήσων (IAC) χρησιμοποίησαν το WHT αλλά και το σκανδιναβικό Οπτικό Τηλεσκόπιο (NOT) για να συγκεντρώσουν πληροφορίες για τη χημική σύνθεση της ατμόσφαιρας της Γης από την ηλιακή ακτινοβολία που διέρχεται μέσω αυτής.

Όταν ένας πλανήτης διέρχεται μπροστά από το μητρικό του άστρο, μέρος από το φως του άστρου περνά μέσα από την ατμόσφαιρα του πλανήτη και δίνει πληροφορίες για τα συστατικά της ατμόσφαιρας, προσφέροντας με αυτό τον τρόπο ζωτικής σημασίας πληροφορίες για τον ίδιο τον πλανήτη. Η μέθοδος δηλαδή χρησιμοποιεί το φάσμα εκπομπής όμως ενώ οι αστρονόμοι δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν την ίδια ακριβώς μέθοδο για να εξετάσουν την ατμόσφαιρα της Γης, θα ήταν σε θέση να αποκτήσουν πολλές πληροφορίες για τον πλανήτη μας παρατηρώντας το φως που αντανακλάται από την Σελήνη προς τη Γη κατά τη διάρκεια μιας σεληνιακής έκλειψης. Είναι η πρώτη φορά που μετρήθηκε από τη Γη αυτό το φάσμα .

Στο φάσμα δεν περιλάμβανα μόνο σημάδια της ζωής, αλλά αυτά τα σημάδια ήταν σαφώς πιο έντονα. Περιείχε επίσης απροσδόκητες μοριακές ζώνες και την υπογραφή της ιονόσφαιρας της Γης.

Μια καλλιτεχνική άποψη για το πως φαίνεται το ηλιακό φως που διέρχεται μέσα από τη λεπτή ατμόσφαιρα της Γης, και φθάνει σε έναν παρατηρητή πάνω στη Σελήνη κατά τη διάρκεια μιας σεληνιακής έκλειψης.

Ο Enric Palle, επικεφαλής της έρευνας, τόνισε, "Τώρα που γνωρίζουμε με τι μοιάζει το φάσμα εκπομπής ενός πλανήτη που κατοικείται, έχουμε μια πολύ καλύτερη ιδέα για το πώς να βρούμε και να αναγνωρίσουμε πλανήτες σαν τη Γη εκτός του ηλιακού μας συστήματος, στους οποίους μπορεί να ευδοκιμεί η ζωή. Οι πληροφορίες σε αυτό το φάσμα μας δείχνουν ότι είναι ένα πολύ αποτελεσματικός τρόπος για τη συγκέντρωση πληροφοριών σχετικά με τις βιολογικές διαδικασίες που μπορούν να λαμβάνουν χώρα σε ένα εξωπλανήτη. "

Δεξιά: Εάν ένας εξωγήινος αστρονόμος σε έναν απόμακρο πλανήτη εξερευνούσε το ηλιακό μας σύστημά, θα μπορούσαν να υποθέσουν ότι κάτι ειδικό συμβαίνει πάνω στη Γη. Τα φάσματα της Αφροδίτης και του Άρη εμφανίζουν το σημάδι μιας ατμόσφαιρας πλούσιας σε διοξείδιο του άνθρακα, αλλά μόνο το γήινο φάσμα έχει τα ισχυρά δακτυλικά αποτυπώματα του αερίου όζοντος όπως και του νερού. Οι επιστήμονες της Γης, θα χρησιμοποιήσουν ενδείξεις σαν αυτές, στην αναζήτηση για τα χημικά σημάδια της ζωής, στους πλανήτες γύρω από άλλα αστέρια.

Ένας άλλος αστρονόμος, ο Pilar Montañes-Rodriguez, πρόσθεσε: “Αναμένονται για τις επόμενες δεκαετίες πολλές ανακαλύψεις πλανητών σαν τη Γη, και κάποιοι θα βρίσκονται στην κατοικήσιμη ζώνη των μητρικών τους άστρων. Η απόκτηση των ιδιοτήτων της ατμόσφαιρας τους θα είναι εξαιρετικά δύσκολη, η μεγαλύτερη όμως ανταμοιβή μας θα έρθει όταν ένας από αυτούς δείχνει ένα φάσμα σαν τη Γη μας. "

Πάνω: Το οξυγόνο είναι ένας καλός δείκτης της ζωής. Αλλά, οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι το οξυγόνο είναι μεν άφθονο στη Γη αλλά μόνο μετά την εμφάνιση της φωτοσύνθεσης — πιθανώς ένα δισεκατομμύριο χρόνια ή και περισσότερο αφότου άρχισε η ζωή. Για να έχουν λοιπόν μεγάλη πιθανότητα να βρουν εξωγήινη ζωή, οι αστροβιολόγοι πρέπει να κοιτάξουν, επίσης, πώς φαινόταν η ζωή στη νεαρή Γη όταν η ατμόσφαιρα ήταν διαφορετική.

Στις δύο τελευταίες δεκαετίες έχει παρατηρηθεί η ανακάλυψη εκατοντάδων εξωπλανητών. Έχουν ήδη προγραμματιστεί για τις επόμενες δεκαετίες κάποιες φιλόδοξες αποστολές είτε στη Γη είτε στο διάστημα, έτσι η ανακάλυψη πλανητών που μοιάζουν με τη Γη είναι θέμα χρόνου μόνο. Μόλις λοιπόν βρεθούν αυτοί οι πλανήτες, θα είναι πολύτιμες για την διερεύνηση τους τεχνικές σαν τα φάσματα εκπομπής .

Τέλος, ο καθηγητής Keith Mason, δήλωσε πως η μέθοδος με το φάσμα εκπομπής είναι μια καλή είδηση για τις μελλοντικές διαστημικές και χερσαίες αποστολές που έχουν αποκλειστικό σκοπό την έρευνα για τη ζωή στο Σύμπαν. Έχουμε λοιπόν τώρα έναν αποτελεσματικό τρόπο για να αναζητήσουμε ζωή στον ολοένα αυξανόμενο αριθμό εξωπλανητών. .

Η έρευνα δημοσιεύεται στο Nature.

Πηγή: ScienceDaily

Λόγω διαρροής υδρογόνου, αναβλήθηκε η εκτόξευση του διαστημικού λεωφορείου Endeavour

Η NASA ανέβαλε για τουλάχιστον 24 ώρες την προγραμματισμένη για το Σάββατο εκτόξευση του διαστημικού λεωφορείου Endeavour με προορισμό τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS), εξαιτίας διαρροής υδρογόνου που παρατηρήθηκε κατά την τροφοδοσία της εξωτερικής δεξαμενής.

Πρόκειται για το ίδιο πρόβλημα που είχε αναγκάσει τη Διαστημική Υπηρεσία των ΗΠΑ να αναβάλει και την εκτόξευση του Discovery τον περασμένο Μάιο.

Η διαρροή υδρογόνου παρατηρήθηκε στον εξωτερικό μηχανισμό της τροφοδοσίας, η οποία ξεκίνησε περί τις 05.00 τα ξημερώματα του Σαββάτου (ώρα Ελλάδος).

Σκοπός του ταξιδιού του Endeavour είναι η παράδοση εξαρτημάτων και προμηθειών στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό και το πλήρωμά του.

Αρχικά είχε προγραμματιστεί ότι τα χαράματα του Σαββάτου (στις 07:17 τοπική ώρα) το διαστημικό σκάφος θα εκτοξευόταν από το Ακρωτήριο Κανάβεραλ με το επταμελές του πλήρωμα και πολύτιμο φορτίο: το τελευταίο τμήμα του τεράστιου ιαπωνικού διαστημικού εργαστηρίου, εξαρτήματα, ανταλλακτικά και 270 κιλά φαγητού για τα έξι μέλη του πληρώματος του ISS.

Newsroom ΔΟΛ

Τετάρτη 10 Ιουνίου 2009

Oι πλανήτες αυτό το μήνα (Ιούνιο)

Ερμής: Σε μέγιστη δυτική αποχή στις 13/6, ανατέλει μια ώρα πριν τον ήλιο. (μεγ. 0,6)

Αφροδίτη: Ορατή το πρωί χαμηλά στην ανατολή, ανατέλλει 03:38 στο μεσο του μήνα (μεγ. -4,2)

Άρης: Ορατός στον πρωινό ανατολικό ουρανό, κοντά στην πολυ λαμπρότερη Αφροδίτη,
ανατέλλει 03:34 στο μεσο του μήνα (μεγ. 1,1)

Δίας: Ορατός στον πρωινό ουρανο, ανατέλλει 00:36 στο μέσο του μήνα (Αιγόκερως, μεγ. -2,6)

Κρόνος: Ορατός μετά τη δύση, δύει 01:30 στο μέσο του μήνα (Λέοντας, μεγ. 1)

Το Kaguya συντρίβεται στην επιφάνεια της Σελήνης

Ο Ιαπωνικός δορυφόρος θα πραγματοποιήσει προγραμματισμένη συντριβή στην επιφάνεια της σελήνης, αύριο 18.30 UTC. Το φαινόμενο ίσως γίνει ορατό, αλλά μόνο από την ανατολική Ασία και Αυστραλία...

Για περισσότερες πληροφορίες:

http://lpod.wikispaces.com/June+9%2C+2009

_________________

Παρασκευή 5 Ιουνίου 2009

Προσωρινά εκτός λειτουργίας ο Αναγνωριστικός Δορυφόρος του Αρη

Ο Mars Reconnaissance Orbiter, ο νεώτερος από τους δορυφόρους της NASA που παρακολουθούν τον Κόκκινο Πλανήτη, τέθηκε αυτόματα σε κατάσταση αναμονής έπειτα από μια ριπή κοσμικής ακτινοβολίας ή ηλιακών σωματιδίων, ανακοίνωσε η NASA. Oi μηχανικοόι ανησυχούν, ελπίζουν όμως να διορθώσουν το πρόβλημα μέχρι την επόμενη εβδομάδα.

Η ανωμαλία εμφανίστηκε το βράδυ της Τετάρτης, όταν ο Αναγνωριστικός Δορυφόρος επανεκκίνησε ξαφνικά τον υπολογιστή του. Έκτοτε έχει διακόψει τις έρευνες, μπορεί όμως ακόμα να μεταδίδει τεχνικά στοιχεία για τα συστήματά του στο Εργαστήριο Αεριώθησης (JPLP) της NASA στην Καλιφόρνια.

Ο MRO εκτοξεύτηκε το 2005. Εκτός από τη χαρτογράφηση του Αρη και την αναζήτηση τοποθεσιών για προσεδάφιση, ο δορυφόρος εκτελεί και χρέη αναμεταδότη για τις αποστολές που κινούνται στο έδαφος του Αρη.

Σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη βρίσκεται ακόμα το Mars Odyssey της NASA και το Mars Express της ESA (Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος).

Newsroom ΔΟΛ

Πέμπτη 4 Ιουνίου 2009

Ψήφο από το Διάστημα θα στείλει ο Βέλγος αστροναύτης Φρανκ Ντε Βίνι

Μήνυμα κατά της αποχής στις ευρωεκλογές έστειλε από το Διάστημα ο Βέλγος αστροναύτης Φρανκ Ντε Βίνι, δηλώνοντας ότι ακόμα και ο ίδιος, αν και βρίσκεται εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά από τη Γη, θα ασκήσει το εκλογικό του δικαίωμα μέσω πληρεξουσίου.

Σε βιντεοσκοπημένο μήνυμά του ο Βέλγος αστροναύτης υπογραμμίζει ότι η επιρροή της ΕΕ στην καθημερινή ζωή είναι μεγάλη και τάσσεται υπέρ της στενής συνεργασίας μεταξύ των ευρωπαϊκών εθνών. «Κάντε τη φωνή σας να ακουστεί» με την ψήφο σας, προτρέπει τους Ευρωπαίους.

Ο Φρανκ Ντε Βίνι βρίσκεται στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS), περίπου 350 χιλιόμετρα πάνω από τη Γη. Η απόσταση όμως δεν έχει σημασία. Από το διάστημα ηχογράφησε μήνυμά του προς όλους τους πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στο οποίο υπογραμμίζει τη σημασία των ευρωεκλογών, καθώς -όπως αναφέρει- η Ευρώπη βελτιώνει την καθημερινή μας ζωή σε τόσο πολλούς τομείς: από την προστασία του περιβάλλοντος μέχρι την ελεύθερη κυκλοφορία των ατόμων.

Όπως λέει, κοιτάζει την Ευρώπη από το «φινιστρίνι» του ISS και εκφράζει ικανοποίηση καθώς την βλέπει «ενωμένη και μεγάλη από εδώ».

Το γεγονός ότι θα γίνει τον προσεχή Οκτώβριο ο πρώτος από την Ευρωπαϊκή Ένωση κυβερνήτης του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού «αποτελεί ένα τέλειο παράδειγμα τού τι μπορεί να επιτύχουν οι Ευρωπαίοι όταν εργαστούν όλοι μαζί» σημειώνει.

Αν και βρίσκεται στο διάστημα από τις 27 Μαΐου 2009 και θα παραμείνει εκεί μέχρι το Νοέμβριο, ο Βέλγος αστροναύτης δε θα χάσει την ευκαιρία να ψηφίσει στις ευρωεκλογές, κάτι που θα κάνει μέσω πληρεξουσίου. Ελπίζει ότι και οι υπόλοιποι πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα ψηφίσουν. «Όπου κι αν βρίσκεστε, ό,τι πολιτικές απόψεις και αν έχετε, κάντε τη φωνή σας να ακουστεί!» διαμηνύει.