Παρασκευή 30 Απριλίου 2010

Αρχέγονες οάσεις


Οι αστεροειδείς τελικά δεν είναι τα ξερά βράχια που νόμιζαν οι αστρονόμοι. Δύο νέες έρευνες εντόπισαν άφθονο πάγο και οργανικές ουσίες σε έναν μεγάλο αστεροειδή, ανάμεσα στον Δία και τον Αρη, και ίσως έτσι εξηγούν από πού προήλθε το νερό της υδρογείου, ή ακόμα και η ίδια η ζωή.


Σε μια ενδιαφέρουσα σύμπτωση, η ανακάλυψη έρχεται λίγες εβδομάδες μετά την ανακοίνωση των σχεδίων της κυβέρνησης Ομπάμα για επανδρωμένη αποστολή σε κάποιον αστεροειδή μέσα στην επόμενη δεκαετία. Φαίνεται ότι οι αστροναύτες θα βρουν ένα ενδιαφέρον, παγωμένο τοπίο και θα έχουν άφθονο νερό για να πιουν και να παράγουν καύσιμα.

Την ανακάλυψη παρουσιάζουν στο περιοδικό Nature δύο ερευνητικές ομάδες που μελέτησαν τον αστεροειδή Θέμις 24, ένα βράχο διαμέτρου 160 χιλιομέτρων, ο οποίος βρίσκεται στη λεγόμενη Ζώνη των Αστεροειδών, ανάμεσα στον Δία και τον Κρόνο.

Αναλύοντας την ηλιακή ακτινοβολία που ανακλάται στην επιφάνεια του σώματος, χρησιμοποίησαν ένα τηλεσκόπιο της NASΑ στη Χαβάη, οι ερευνητές ανίχνευσαν τη χαρακτηριστική φασματική υπογραφή του νερού. Περίπου το ένα τρίτο της επιφάνειας του αστεροειδή βρέθηκε να καλύπτεται από πάγο ή λεπτό χιόνι.

Το κάλυμμα αυτό πρέπει λογικά να ανανεώνεται από κάποιο απόθεμα νερού που υπάρχει στο εσωτερικό του βράχου, διαφορετικά θα είχε χαθεί υπό τη μορφή αερίου στα δισεκατομμύρια χρόνια που έχουν περάσει από το σχηματισμό των αστεροειδών.

Αστεροειδείς και κομήτες

Η βασική διαφορά ανάμεσα στους αστεροειδείς και τους κομήτες είναι ότι οι πρώτοι είναι στεγνοί βράχοι, ενώ οι δεύτεροι αποτελούνται από ένα σαθρό μείγμα πάγου και σκόνης.

Ωστόσο οι νέες έρευνες υποδεικνύουν ότι η διαφορά δεν είναι σαφής και ότι στην πραγματικότητα υπάρχει μια συνέχεια ανάμεσα στις δύο κατηγορίες σωμάτων.

Οι αστρονόμοι υποψιάζονταν ότι στο εσωτερικό των αστεροειδών υπάρχει οξυγόνο, υδρογόνο και μόρια νερού, συνδεμένα σε σωματίδια αργίλου, αυτή όμως είναι η πρώτη ξεκάθαρη ένδειξη.

Οι αναλύσεις έδειξαν όμως την ύπαρξη όχι μόνο νερού αλλά και απλών οργανικών ουσιών, όπως αυτές από τις οποίες πιστεύεται ότι εξελίχθηκε τελικά η ζωή στη Γη. «Δείξαμε ότι οι αστεροειδείς είναι πιο υγροί από ό,τι νομίζαμε. Δείξαμε επίσης ότι περιέχουν οργανικά μόρια τα οποία ίσως αποτέλεσαν τους δομικούς λίθους για τη ζωή στη Γη» δήλωσε Χιουμπέρτο Κάμπινς του Πανεπιστημίου της Κεντρικής Φλόριντα, επικεφαλής της μίας μελέτης.

Η επιβεβαίωση της τελευταίας ανακάλυψης θα καθιστούσε έτσι τους αστεροειδούς ιδανική λύση στο μυστήριο της προέλευσης των ωκεανών. Μέχρι σήμερα, η επικρατέστερη εξήγηση είναι ότι το νερό του πλανήτη προήλθε από τους κομήτες.

Το πρόβλημα όμως είναι ότι το νερό των κομητών παρουσιάζει διαφορετική αναλογία ισοτόπων υδρογόνου από ό,τι το νερό της Γης. Επιπλέον, οι κομήτες βρίσκονται πολύ μακριά από τη Γη, πολύ πέρα κι από την τροχιά του Πλούτωνα, και σπάνια επισκέπτονται τη γειτονιά μας.

Ο αστεροειδής Θέμις 24, αντίθετα, βρίσκεται πολύ πλησιέστερα, και επιπλέον το νερό του έχει την ίδια αναλογία ισοτόπων υδρογόνου με το νερό της Γης.

Newsroom ΔΟΛ

Δευτέρα 26 Απριλίου 2010

Να αποφύγουν οι άνθρωποι την επικοινωνία με εξωγήινους, «προειδοποιεί» ο Στ.Χόκινγκ



Ο διάσημος Βρετανός φυσικός Στίβεν Χόκινγκ δήλωσε ότι εξωγήινες μορφές ζωής σχεδόν σίγουρα υπάρχουν, αλλά τόνισε ότι οι άνθρωποι θα πρέπει να αποφύγουν να επικοινωνήσουν μαζί τους.

Σε μια σειρά εκπομπών για το Discovery Channel, ο Στ.Χόκινγκ δήλωσε ότι είναι «απολύτως λογικό» να συμπεράνει κανείς ότι μορφή ζωής με νοημοσύνη υπάρχουν και σε άλλους πλανήτες.

Προειδοποίησε, ωστόσο, ότι οι εξωγήινοι μπορεί να κάνουν επιδρομή στη Γη για τους πόρους της και μετά να φύγουν.

«Εάν μας επισκεφτούν οι εξωγήινοι» δήλωσε ο διάσημος φυσικός, «το αποτέλεσμα θα είναι όπως όταν ο Κολόμβος έφτασε στην Αμερική, γεγονός που δεν είχε θετική κατάληξη για τους αυτόχθονες Αμερικανούς».

Τόνισε ότι αντί να προσπαθούμε να έρθουμε σε επαφή με εξωγήινες μορφές ζωής, θα έπρεπε να αποφύγουμε ένα τέτοιο ενδεχόμενο.

«Πρέπει να κοιτάξουμε τους εαυτούς μας και να δούμε ότι οι μορφές ζωής με νοημοσύνη μπορεί να εξελιχθούν σε κάτι που δεν θα θέλαμε να γνωρίσουμε» πρόσθεσε.

«Η πραγματική πρόκληση είναι να σκεφτούμε με το πως θα έμοιαζαν οι εξωγήινοι» είπε, τονίζοντας ότι πιθανότατα η ζωή στο Διάστημα θα αποτελείται από απλά μικρόβια.

Newsroom ΔΟΛ

Σάββατο 24 Απριλίου 2010

20 χρόνια απο την εκτόξευση του HST


Σαν σήμερα, το 1990 η αποστολή STS-31, χρησιμοποιώντας το διαστημικό λεωφορείο Discovery έθεσε σε τροχιά το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble το οποίο εγκαινίασε μια νέα, χρυσή εποχή στην αστρονομική παρατήρηση.

Απο την ανακάλυψη του τηλεσκοπίου (το 1609) και μετά, κανένα άλλο επιστημονικό όργανο δεν αύξησε τις γνώσεις μας για το σύμπαν όσο αυτό.

Το Hubble έστειλε στους ερευνητές καταπληκτικές φωτογραφίες από γαλαξίες και άστρα, οι οποίες έχουν πολύ μεγάλη επιστημονική αξία.

Εως τώρα, το τηλεσκόπιο επιβεβαίωσε όλες τις παρατηρήσεις του μεγάλου αστρονόμου Edwin Hubble, του οποίου το όνομα δόθηκε από τους επιστήμονες στο τηλεσκόπιο για να τον τιμήσουν.

Λίγα τηλεσκόπια είχαν τόσο μεγάλη επίδραση στην αστρονομική έρευνα, όσο το διαστημικό τηλεσκόπιο Χαμπλ. Μετέτρεψε σε βεβαιότητες πολλές επιστημονικές εικασίες που είχαν γίνει με βάση τις παρατηρήσεις από επίγεια τηλεσκόπια.

Τό τηλεσκόπιο κάλυψε αποστάσεις σε αυτά τα 20 χρόνια ισοδύναμες με δεκάδες έτη φωτός μακρυά απο την γή, η αλλιώς με δεκάδες τρισεκατομμύρια μίλια μακρυά από τον ήλιο.Απομακρυσμένοι γαλαξίες,εκρήξεις πλανητών και ήλιων,μαύρες τρύπες και θάνατοι των άστρων έιναι μερικά μόνο απο τα δείγματα της δουλειάς του διαστημικού κατόπτρου που έδωσε πολύτιμη βοήθεια στους αστρονόμους επιστήμονες ώστε να συλλέξουν πολύτιμα στοιχεία

Οι εικόνες ελήφθησαν με τη νέα υπερευαίσθητη ευρέος πεδίου κάμερα 3 του αναβαθμισμένου τηλεσκοπίου (το οποίο απέκτησε νέα "μάτια" φέτος τον Μάιο), που είναι σε θέση να "δει" υπέρυθρο φως από υπερβολικά απομακρυσμένα αντικείμενα, με μήκος κύματος περίπου διπλάσιο από το ορατό φως, που είναι αόρατο για το ανθρώπινο μάτι και θεωρείται "πέρα από το κόκκινο". Όσο πιο μακρινό είναι ένα αντικείμενο και καθώς το σύμπαν συνεχώς επεκτείνεται, το φως εμφανίζεται όλο και πιο κόκκινο. Αυτή η μετατόπιση προς το κόκκινο του φάσματος είναι η βασική ένδειξη για την απόσταση ενός ουρανίου αντικειμένου.

Η ανακάλυψη έγινε από δύο ομάδες βρετανών αστρονόμων, μια υπό τον δρα Άντριου Μπούνκερ του πανεπιστημίου της Οξφόρδης και μια υπό τον δρα Ρος ΜακΛιουρ του πανεπιστημίου του Εδιμβούργου, και δημοσιεύονται στο περιοδικό "Monthly Notices" της Βασιλικής Αστρονομικής Εταιρίας της Βρετανίας, σύμφωνα με το BBC και το Γαλλικό Πρακτορείο.

Η ακριβής απόσταση των νεοανακαλυφθέντων γαλαξιών πρέπει να επιβεβαιωθεί, αν και από μια πρώτη εκτίμηση ανήκουν σε μια εποχή, όταν το σύμπαν είχε περίπου το ένα εικοστό της σημερινής ηλικίας του, δηλαδή λιγότερο από ένα δισεκατομμύριο χρόνια μετά το αρχικό "Μπινγκ Μπανγκ" της Δημιουργίας.

Οι νέες έρευνες που θα επιβεβαιώσουν τις αρχικές, αναμένεται να γίνουν όταν το υπό κατασκευή αμερικανικό διαστημικό τηλεσκόπιο "James Webb" αντικαταστήσει το "Hubble" το 2014.

Τετάρτη 21 Απριλίου 2010

Όταν οι μαύρες τρύπες τρελαίνονται, οδηγούν σε θάνατο τους γαλαξίες

Οι υπερβαρέες μαύρες τρύπες θεωρείται ότι κατοικούν στο κέντρο σχεδόν κάθε γαλαξία, με μια μάζα πάνω από ένα δισεκατομμύριο φορές τη μάζα του Ήλιου. Τώρα μια ομάδα Βρετανών αστρονόμων πιστεύουν ότι αυτές οι μαύρες τρύπες είναι σύνηθες φαινόμενο, να ελευθερώνουν τεράστια ενέργεια ώστε να απογυμνώνουν τους γαλαξίες που τους φιλοξενούν από το αέριο τους, και να τους νεκρώνουν από την διαδικασία σχηματισμού νέων άστρων μέσα σε αυτούς.

galaxy-NGC1275

Εικόνα του γαλαξία NGC 1275 που μοιάζει με τους μακρινούς γαλαξίες που μελετήθηκαν από τον Asa Bluck. Δείχνει την εκπληκτική ισχύ της υπερβαρέας μαύρης τρύπας να διώξει μακριά το αέριο του γαλαξία του, ενώ βοηθάει και στην απεικόνιση του βίαιου παρελθόντος των γαλαξιών. Κατά τη διάρκεια της ιστορίας του σύμπαντος, τουλάχιστον το 1/3 όλων των γαλαξιών γνώρισε μια τέτοια φάση ανάπτυξης

Το μέλος αυτής της βρετανικής ομάδας Asa Bluck του Πανεπιστημίου του Nottingham, που ήταν επικεφαλής αυτής της έρευνας, εξήγησε τις δραματικές επιπτώσεις αυτών των τεράστιων μαύρων οπών στο Αστρονομική Συνάντηση (NAM 2010) στη Γλασκώβη.

powerful-jet-from-blackholeΈνας πανίσχυρος πίδακας από μια υπερβαρέα μαύρη τρύπα ‘κατεδαφίζει’ ένα κοντινό γαλαξία στο σύστημα C321

Για πολλά χρόνια οι μαύρες τρύπες έχουν συναρπάσει τους επιστήμονες αλλά και το ίδιο το κοινό, με την ασυνήθιστο ικανότητά τους να παραμορφώνουν τον χωροχρόνο και την σχεδόν απειλητική τάση τους να καταβροχθίζουν τα πάντα που συναντούν. Προτού η ύλη πέσει μέσα στην μαύρη τρύπα, καθώς στροβιλίζεται γύρω από αυτή, σχηματίζει ένα "δίσκο συσσώρευσης», όπου θερμαίνεται και εκπέμπει ενέργεια. Οι υπερβαρέες μαύρες τρύπες έχουν τέτοιο ισχυρό βαρυτικό πεδίο, που η ύλη που πέφτει μέσα τους απελευθερώνει ένα τεράστιο ποσό ενέργειας, κάνοντας έτσι κάθε δίσκο συσσώρευσης μακράν πολύ πιο φωτεινό από την συνολική λαμπρότητα εκατοντάδων δισεκατομμυρίων άστρων στο γαλαξία γύρω από αυτόν τον δίσκο.

Μία από τις συνέπειες αυτής διαφυγής της ενέργειας είναι ότι διώχνει μακριά ψυχρό αέριο και σκόνη, τα ακατέργαστα συστατικά των νέων άστρων. Το φαινόμενο αυτό σταματάει οριστικά τον σχηματισμό των άστρων του γαλαξία, καταδικάζοντας τον σε αργό θάνατο, όπου τα υπόλοιπα αστέρια γερνούν, γίνονται ερυθρά άστρα, και τελειώνουν τη ζωή τους χωρίς ποτέ να αντικαθίστανται.

Δηλαδή, ένα τέτοιο βίαιο γεγονός απελευθερώνει αρκετή ενέργεια ώστε να ζεσταθεί το γαλαξιακό αέριο, και μάλιστα να το απομακρύνει μακριά από τον γαλαξία. Τα άστρα ως γνωστόν γεννιούνται μόνο σε ψυχρά νέφη αερίου, οπότε με την θέρμανση αυτή καταλήγουμε σε ένα γαλαξία που είναι πραγματικά νεκρός, ο οποίος κυριαρχείται από παλιά ερυθρά αστέρια αντί για τα λαμπερά μπλε νέα αστέρια που ζουν σε σπειροειδείς γαλαξίες, όπως ο Γαλαξίας μας.

Η νέα μελέτη εξέτασε το ρόλο των μαύρων οπών στην ανάπτυξη των γαλαξιών. Για να τον αναζητήσει, η ομάδα χρησιμοποίησε το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble και το Παρατηρητήριο Chandra των ακτίνων-Χ για να πάρει την εικόνα του σύμπαντος, σε άνευ προηγουμένου βάθος και ανάλυση στα οπτικά, στο εγγύς υπέρυθρο και στις ακτίνες-Χ. Ειδικότερα, οι αστρονόμοι έψαξαν για γαλαξίες που έχουν πολύ υψηλές εκπομπές ακτίνων Χ, μια κλασική υπογραφή των μαύρων οπών όταν κατατρώει αέριο και σκόνη.

Από τα στοιχεία των διαστημικών τηλεσκοπίων ο Asa Bluck και τα άλλα μέλη της ομάδας διαπίστωσαν ότι τουλάχιστον το 1/3 του συνόλου των μεγάλων γαλαξιών στο Σύμπαν όχι μόνο περιέχει υπερβαρέες μαύρες τρύπες, αλλά ότι κάποια στιγμή στην ιστορία τους οι εκπομπές από τους δίσκους συσσώρευσης των οπών αυτών μακράν επισκιάζουν την λαμπρότητα των γαλαξιών που τους φιλοξενούν.

Η ομάδα υπολογίζει ότι τουλάχιστον το 1/3 όλων των μεγάλων γαλαξιών με μια υπερμεγέθη μαύρη τρύπα ελευθέρωναν τουλάχιστον 10 δισεκατομμύρια φορές περισσότερη ισχύ από τον ήλιο μας, και κατά μέσον όρο επί ένα δισεκατομμύριο χρόνια.

Η ενέργεια που φεύγει από τις περιοχές αυτές (δίσκοι συσσώρευσης) γύρω από τις μαύρες τρύπες, είναι αρκετά υψηλή για να απογυμνώσει από ύλη κάθε μεγάλο γαλαξία στο σύμπαν σε μια απόσταση 25-πλάσια αυτών των περιοχών, ενώ η εκπομπή ακτίνων-Χ από αυτές, τους μετατρέπει σε νάνους μέσα στο Σύμπαν.

Ο Asa συνοψίζει ως εξής τα νέα αποτελέσματα: "Μείναμε με μια αναπάντεχη εικόνα της ιστορίας του σχηματισμού των μεγάλων γαλαξιών. Όπου ο σχηματισμός του χειμάρρου της ακτινοβολίας από την ύλη που πέφτει μέσα στις μαύρες τρύπες οδηγεί στο θάνατο του γαλαξίας όπου κατοικεί η μαύρη τρύπα.

Πηγή: Πανεπιστήμιο του Νόττινχαμ