Πέμπτη 30 Ιουλίου 2009

Επιστημονική σπαζοκεφαλιά ένα φωτεινό σημάδι που εμφανίστηκε στην Αφροδίτη

Ένα παράξενο μεγάλων διαστάσεων φωτεινό σημάδι εμφανίστηκε πάνω στην Αφροδίτη και οι αστρονόμοι δεν είναι βέβαιοι τι μπορεί να το προκάλεσε. Ελπίζουν ότι οι μελλοντικές παρατηρήσεις τους θα δείξουν αν η αιτία είναι η ηφαιστειακή δραστηριότητα, κάποια διαταραχή στην ατμόσφαιρα του πλανήτη, φορτισμένα σωματίδια από τον Ήλιο ή κάτι άλλο.

Πρώτος πρόσεξε το σημάδι, που βρίσκεται στο νότιο ημισφαίριο, ο ερασιτέχνης αμερικανός αστρονόμος Φρανκ Μελίλο, περιέργως την ίδια μέρα (στις 19 Ιουλίου) που ένας άλλος ερασιτέχνης αστρονόμος από την Αυστραλία πρόσεξε πρώτος το τεράστιο μαύρο σημάδι πάνω στο Δία, το οποίο προκλήθηκε πιθανότατα από πρόσκρουση αστεροειδούς.

Το σημάδι στην Αφροδίτη επιβεβαιώθηκε στη συνέχεια και από άλλα επίγεια παρατηρητήρια, καθώς και από το ευρωπαϊκό διαστημικό σκάφος Venus Express, το μόνο που βρίσκεται αυτή την περίοδο σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη, σύμφωνα με το New Scientist. Στην πραγματικότητα, σύμφωνα με τα όργανα του σκάφους, το σημάδι εμφανίστηκε τουλάχιστον τέσσερις μέρες πριν το δει ο ερασιτέχνης αστρονόμος, ενώ νέες παρατηρήσεις έδειξαν ότι έχει εξαπλωθεί περισσότερο.

Οι επιστήμονες περιμένουν τα νεότερα στοιχεία από το Venus Express για να καταλήξουν σε κάποιο συμπέρασμα. Το σημάδι είναι πολύ φωτεινό στο μήκος κύματος της υπεριώδους ακτινοβολίας, πράγμα που σημαίνει ότι ίσως δεν προέρχεται από πρόσκρουση μετεωρίτη, επειδή τα βραχώδη ουράνια σώματα (με εξαίρεση όσα είναι πολύ πλούσια σε παγωμένο νερό) κάνουν πιο σκοτεινό και όχι πιο φωτεινό το σημείο πρόσκρουσης, καθώς αυτό γεμίζει με σκόνη, η οποία απορροφά το φως.

Κατ' εξοχήν «ύποπτα» για το παράξενο σημάδι είναι τα ηφαίστεια του πλανήτη. Η Αφροδίτη έχει τα περισσότερα ηφαίστεια από κάθε άλλο πλανήτη στο ηλιακό μας σύστημα και το 90% περίπου της επιφανείας της καλύπτεται από ροές βασαλτικής λάβας, αν και μέχρι στιγμής δεν έχει εντοπιστεί κάποιο ενεργό ηφαίστειο. Όμως ακόμα και αν ένα ηφαίστειο ήταν η αιτία, θα είναι πλέον δύσκολο να αποδειχτεί.

Δεν είναι η πρώτη φορά που έχουν εντοπιστεί φωτεινά σημάδια πάνω στην Αφροδίτη. Εδώ και δεκαετίες οι αστρονόμοι έχουν δει τέτοια σημάδια, όμως δεν έχουν δώσει μέχρι σήμερα κάποια βέβαιη εξήγηση. Το πιο εντυπωσιακό περιστατικό συνέβη τον Ιανουάριο του 2007, όταν περιοχές τόσο το βόρειο όσο και το νότιο ημισφαίριο του πλανήτη φωτίστηκαν. Το νέο συμβάν είναι διαφορετικό από την άποψη ότι είναι πιο εντοπισμένο στον χώρο, αλλά παραμένει εξίσου μυστηριώδες.

«Αυτό δείχνει πόσα πράγματα δεν ξέρουμε για την Αφροδίτη», δήλωσε ο Σαντζάι Λιμάγιε του αμερικανικού πανεπιστημίου του Ουισκόνσιν-Μάντισον και μέλος της επιστημονικής ομάδας που παρακολουθεί το Venus Express. Ανάμεσα στα μυστήρια της Αφροδίτης, που δεν κατανοούν οι επιστήμονες, είναι τι είναι αυτό που κάνει την ατμόσφαιρά της να περιστρέφεται 60 φορές ταχύτερα από την ίδια. Ένας παράξενος διπλός στρόβιλος στο νότιο πόλο της επίσης παραμένει ανεξήγητος.

Newsroom ΔΟΛ, με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ

Δευτέρα 27 Ιουλίου 2009

Γιγάντιο τηλεσκόπιο ανοίγει τα μάτια στα Κανάρια Νησιά






Το μεγαλύτερο τηλεσκόπιο ορατού και υπέρυθρου φωτός εγκαινιάστηκε στην κορυφή ενός ανενεργού ηφαιστείου στα Κανάρια Νησιά της Ισπανίας. To Gran Telescopio Canarias, βασισμένο σε σύνθετο κάτοπτρο 10,4 μέτρων, θα καταγράψει τη γέννηση άστρων, θα κοιτάξει μαύρες τρύπες και θα μελετήσει τη χημεία της Μεγάλης Έκρηξης.

Το παρατηρητήριο εγκαινιάστηκε την Παρασκευή στο νησί Λα Πάλμας από τον βασιλιά της Ισπανίας Χουάν Κάρλος. Περίπου 12 χρόνια έχουν περάσει από τότε που άρχισε να σχεδιάζεται η κατασκευή του.

Κεντρικά εξαρτήματα του GTC είναι 36 επιμέρους καθρέπτες, οι οποίοι λειτουργούν σαν ένα ενιαίο κάτοπτρο 82 τετραγωνικών μέτρων και εστιάζουν το φως σε μια υπερευαίσθητη κάμερα.

Το νέο παρατηρητήριο βρίσκεται σε ύψος 2.400 μέτρων, εκεί που οι άνεμοι διατηρούν την ατμόσφαιρα καθαρή και σταθερή, ανακοίνωσε το Ινστιτούτο Αστροφυσικής Κανάριων Νησιών.

Σύμφωνα με το Ινστιτούτο το GTC είναι το μεγαλύτερο όργανο του είδους του σε όλο τον κόσμο, ξεπερνώντας το αμερικανικό παρατηρητήριο Keck στη Χαβάη και τα τέσσερα ευρωπαϊκά τηλεσκόπια VLT στη Χιλή.

Το κόστος των 104 εκατ. ευρώ καλύφθηκε κατά 90% από την ισπανική κυβέρνηση, ενώ το υπόλοιπο προήλθε από το Μεξικό και το Πανεπιστήμιο της Φλόριντα στις ΗΠΑ.

Τα εγκαίνια συνοδεύτηκαν από τη μουσική που έγραψε ειδικά για την περίσταση ο κιθαρίστας των Queen Μπράιαν Μέι, ο οποίος εργάστηκε στο Λα Πάλμας στο πλαίσιο της διδακτορικής του διατριβής στην Αστροφυσική.

Newsroom ΔΟΛ, με πληροφορίες από Associated Press

Σάββατο 18 Ιουλίου 2009

Γκάφα αστρονομικών διαστάσεων: «Σβήσαμε τις βιντεοταινίες της πρώτης προσελήνωσης» παραδέχεται η NASA

Η NASA κατάφερε να στείλει ανθρώπους στο φεγγάρι, δεν είχε όμως την προνοητικότητα να κρατήσει τις πρωτότυπες βιντεοταινίες από τη ζωντανή τηλεοπτική μετάδοση της πρώτης προσσελήνωσης.

Ευτυχώς βρέθηκαν αντίγραφα, τα οποία παρουσιάζονται τώρα βελτιωμένα, έπειτα από ψηφιακή επεξεργασία στο Χόλιγουντ, με αφορμή την 40ή επέτειο από το πρώτο ανθρώπινο βήμα στη Σελήνη στις 20 Ιουλίου 1969.

Η αμερικανική διαστημική υπηρεσία ανακοίνωσε το 2006 ότι δεν μπορούσε να βρει τις πρωτότυπες βιντεοταινίες από την ιστορική αποστολή του Apollo 11. Έκτοτε προσπαθούσε να τις εντοπίσει και τελικά βρήκε πού κατέληξαν οι 45 μπομπίνες: σβήστηκαν προκειμένου να επαναχρησιμοποιηθούν, μαζί με 220.000 ακόμα μπομπίνες.

Ευτυχώς η υπηρεσία κατάφερε να βρει βιντεοσκοπημένη τη ζωντανή μετάδοση στα αρχεία του δικτύου CBS και του Διαστημικού Κέντρου Τζόνσον.

Την ψηφιακή επεξεργασία και αποκατάσταση του υλικού ανέλαβε η καλιφορνέζικη εταιρεία Lowry Digital, η οποία ειδικεύεται στην αποκατάσταση παλιών ταινιών του Χόλιγουντ όπως το διάσημο Καζαμπλάνκα.

Το ψηφιοποιημένο πλέον βίντεο έχει καλύτερη ποιότητα από το πρωτότυπο, διαβεβαιώνει τώρα η NASA, αν και οι ιστορικοί του διαστημικού προγράμματος θα θεωρούσαν ανεκτίμητα τα πρωτότυπα ντοκουμέντα.

Και η ανάμιξη του Χόλιγουντ στην επεξεργασία του υλικού είναι πιθανό να αναζωπυρώσει τις θεωρίες συνομωσίες που θέλουν τις αποστολές Apollo να ήταν στημένες.

Μέχρι στιγμής έχει ψηφιοποιηθεί το 40% του υλικού, ενώ το υπόλοιπο θα δοθεί στη δημοσιότητα το Σεπτέμβριο.

Newsroom ΔΟΛ, με πληροφορίες από Associated Press

Κυριακή 12 Ιουλίου 2009

Ηλιακές κηλίδες εμφανίστηκαν έπειτα από μακρά περίοδο ησυχίας

Έπειτα από δύο χρόνια ασυνήθιστα εξασθενημένης δραστηριότητας, μια συστάδα ηλιακών κηλίδων έκανε τελικά την εμφάνισή της.

Η ηλιακή δραστηριότητα αυξομειώνεται περιοδικά ακολουθώντας έναν κύκλο διάρκειας 11 ετών. Τα τελευταία δύο χρόνια διανύουμε το ηλιακό ελάχιστο, το οποίο μάλιστα ήταν το ασθενέστερο ελάχιστο που έχει καταγραφεί από το 1913. Στη διάρκεια του 2009, οι κηλίδες ήταν σχεδόν άφαντες και η συνολική ισχύς του Ήλιου ήταν ασυνήθιστα χαμηλή.

Μια ομάδα ηλιακών κηλίδων με την ονομασία 1024 εμφανίστηκε τελικά στη διάρκεια του Σαββατοκύριακου, αναφέρει τώρα το Space.com.

Οι ηλιακές κηλίδες είναι ψυχρές, σκοτεινές περιοχές που δημιουργούνται από διαταραχές του ηλιακού μαγνητικού πεδίου. Ο αριθμός τους γενικά αυξομειώνεται ανάλογα με τη φάση του ηλιακού κύκλου.

Οι περιοχές αυτές συχνά γίνονται μαγνητικά ασταθείς και τελικά εκρήγνυνται σε ηλιακές εκλάμψεις, εκτοξεύοντας στο διάστημα γιγάντιους πίδακες πρωτονίων και άλλων φορτισμένων σωματιδίων.

Τα σωματίδια αυτά προκαλούν τις γεωμαγνητικές καταιγίδες, οι οποίες συχνά επηρεάζουν δορυφόρους, συστήματα τηλεπικοινωνιών και δίκτυα ηλεκτροδότησης.

Οι κηλίδες της ομάδας 1024 ήδη προκαλούν εκλάμψεις, μέτριας όμως έντασης.

Σοβαρότερες εκλάμψεις και γεωμαγνητικές καταιγίδες αναμένονται το 2013, όταν ο Ήλιος φτάσει το μέγιστο του κύκλου του.

Newsroom ΔΟΛ

Τρίτη 7 Ιουλίου 2009

Oι πλανήτες αυτό το μήνα (Ιούλιο)

Ερμής: Σε ανώτερη σύνοδο στις 14/7

Αφροδίτη:
Ορατή στον πρωινό ανατολικό ουρανό, ανατέλλει 03:19 πμ στο μέσο του μήνα. (μέγεθος -4,1)

Άρης: Ορατός στον πρωινό ανατολικό ουρανό, ανατέλλει 02:40 και περνάει νότια των Πλειάδων στο μέσο του μήνα (Ταύρος, μέγεθος 1,1)

Δίας: Ορατός σχεδόν όλη τη νύχτα, ανατέλλει 22:31, μεσουρανεί 03:44 πμ στό μέσο του μήνα. (Αιγόκερως, μέγεθος -2,8)

Κρόνος: Ορατός μετά τη δύση, δύει 23:37 στο μέσο του μήνα (Λέοντας, μέγεθος 1,1)

Τα όρια του ηλιακού μας συστήματος

Το ηλιακό μας σύστημα έχει σαν κέντρο τον Ήλιο με τους πλανήτες, τους κομήτες, τους αστεροειδείς και τα μικρότερα αντικείμενα να έλκονται από αυτόν και να περιστρέφονται γύρω του.

Λογικά το ηλιακό σύστημα θα τελειώνει εκεί που η βαρυτική επίδραση του Ήλιου πρακτικά θα μηδενίζεται.

Με αυτό τον τρόπο το πιο απομακρυσμένο όριο του ηλιακού μας συστήματος είναι το Νέφος Oort.

Το Νέφος Oort είναι ένα τεράστιο σφαιρικό νέφος από αναρίθμητα παγωμένα συντρίμμια, κατάλοιπα της δημιουργίας του ηλιακού συστήματος, που το περιβάλλει σε μια απόσταση 50.000 έως 100.000 Αστρονομικές Μονάδες (Α.Μ) από τον Ήλιο μας. (1 Αστρονομική Μονάδα είναι 150 εκατομμύρια χιλιόμετρα ή η απόσταση Ήλιου-Γης).

Οι αστρονόμοι πιστεύουν ότι τα απώτερα όρια του Νέφους Oort θα πρέπει να φτάνουν τουλάχιστον στο 1/4 της απόστασης του πλησιέστερου σε μας άστρου, του Εγγύτερου του Κενταύρου, που απέχει 4,2 έτη φωτός.

Τα παγωμένα αντικείμενα του Νέφους Oort μόλις που συγκρατούνται από τη βαρυτική έλξη του Ήλιου, καθώς τα χωρίζει τεράστια απόσταση από αυτόν, γι’ αυτό και είναι δυνατόν, για διάφορους λόγους, να εκτιναχθούν προς το εσωτερικό ηλιακό σύστημα.

Επίσης, πιστεύεται πως το Νέφος του Oort αποτελεί την ανεξάντλητη πηγή των κομητών που έχουν περίοδο μεγαλύτερη των 200 ετών. Εξαιτίας όμως της τεράστιας απόστασης στην οποία βρίσκεται το Νέφος και του μικρού μεγέθους των συντριμμιών που εμπεριέχει, είναι ακόμη «υποθετικό», δηλαδή, δεν υπάρχουν παρατηρήσεις που να επιβεβαιώνουν την ύπαρξη του.

Έτσι, υπάρχει και η άποψη πως το όριο του ηλιακού μας συστήματος είναι η λεγόμενη ηλιόπαυση, το εξωτερικό όριο της ηλιόσφαιρας, της περιοχής δηλαδή στην οποία κυριαρχεί το μαγνητικό πεδίο του Ήλιου και ο ηλιακός άνεμος. Η ηλιόσφαιρα είναι σαν μια φυσαλίδα που πλέει μέσα στο γαλαξία μας.

πατήστε για μεγέθυνση της εικόνας

Η ηλιόσφαιρα καθορίζει τα όρια του ηλιακού συστήματός μας, και φτιάχνεται – αποτελείται – από τον ηλιακό άνεμο που ρέει έξω από τον ήλιο.

Ο ηλιακός άνεμος (ένα ρεύμα από ηλεκτρικά φορτισμένα σωματίδια που εκτινάσσεται από τον Ήλιο αδιάκοπα και προς όλες τις κατευθύνσεις) μεταφέρει εκτός από σωματίδια παράλληλα και το μαγνητικό πεδίο του Ήλιου. Κι ενώ ο ηλιακός άνεμος εκτινάσσεται από τον Ήλιο με ταχύτητες αρκετών εκατοντάδων χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο, όσο απομακρύνεται από τον Ήλιο επιβραδύνεται και η πίεση του ελαττώνεται, μέχρι που η ταχύτητα του πέφτει κάτω από την ταχύτητα του ήχου (υποηχητικά κύματα).

H επιφάνεια στην οποία λαμβάνει χώρα αυτή η μείωση ονομάζεται «Κρουστικό Κύμα Τερματισμού» (termination shock) και υπολογίζεται ότι βρίσκεται σε απόσταση 75-90 A.M. από τον Ήλιο. Ακόμη πιο μακριά, κάπου στις 100-150 A.M., εκεί όπου η πίεση του ηλιακού ανέμου εξισορροπείται από την πίεση των αστρικών ανέμων από άλλα, γειτονικά άστρα, βρίσκεται η ηλιόπαυση (Heliopause)..

Ας σημειωθεί ότι τα δύο σκάφη της αποστολής Voyager έχουν ήδη περάσει το κρουστικό κύμα τερματισμού και κινούνται ολοταχώς προς την ηλιόπαυση, στην οποία και αναμένεται να φτάσουν μεταξύ 2015 και 2020.

Στο όριο του κρουστικού κύματος (Termination Shock) φορτισμένα ηλεκτρόνια και πρωτόνια, προερχόμενα από τον ηλιακό άνεμο, επιβραδύνονται αστραπιαία μετά από τη σύγκρουση τους με μαγνητικά πεδία και σωματίδια μεταξύ των αστέρων. Έτσι, ο ηλιακός άνεμος επιβραδύνεται απότομα από τις ταχύτητες των 300 έως 700 km/sec σε λιγότερο από 50 km/sec, και επομένως γίνεται πυκνότερος και πιο θερμός. Η περιοχή που είναι αμέσως με την άκρη του κρουστικού κύματος τερματισμού λέγεται ηλιοσφαιρικός κολεός (heliosheath)

Πηγές: physic4u, Science Illustrated, Wikipedia

Το τηλεσκόπιο Planck γίνεται «το ψυχρότερο αντικείμενο του Διαστήματος»

Περίπου δύο μήνες μετά την εκτόξευσή του, το ευρωπαϊκό διαστημικό τηλεσκόπιo Planck καταψύχθηκε στην τελική θερμοκρασία λειτουργίας του, στους -273.05°C, και έγινε έτσι «το ψυχρότερο γνωστό αντικείμενο στο Διάστημα». Το όργανο είναι τώρα έτοιμο να μελετήσει τον ηλεκτρομαγνητικό απόηχο της Μεγάλης Έκρηξης.

Το Planck σχεδιάστηκε να μετρά απειροελάχιστες διακυμάνσεις της θερμοκρασίας σε όλο το εύρος του ουρανού. Για να μπορούν να καταγράφει τόσο μικρές μεταβολές, της τάξης του ενός εκατομμυριοστού του ενός βαθμού Κελσίου, οι αισθητήρες του τηλεσκοπίου πρέπει να ψύχονται μόλις 0,1 βαθμό Κελσίου πάνω από το απόλυτο μηδέν.

Σε αυτή τη θερμοκρασία, μικρότερη από ό,τι έχει καταγραφεί οπουδήποτε στο Σύμπαν.

Συγκριτικά, οι μαγνήτες του Μεγάλου Επιταχυντή Αδρονίων στο CERN είναι πολύ θερμότεροι, αφού λειτουργούν στους 1,6 βαθμούς Κελσίου πάνω από το απόλυτο μηδέν.

Για να διατηρείται πάντα κρύο, το τηλεσκόπιο Planck βασίζεται κατ' αρχάς σε ένα σύστημα παθητικής ψύξης που ακτινοβολεί θερμότητα στο Διάστημα και διατηρεί τη θερμοκρασία των οργάνων γύρω στους -230°C. Τρία συστήματα ψύξης αφαιρούν στη συνέχεια σχεδόν όλη την εναπομένουσα θερμική ενέργεια.

Ακτινοβολία υποβάθρου

Το τηλεσκόπιο Planck θα προσφέρει τις ακριβέστερες μέχρι σήμερα μετρήσεις της μικροκυματικής ακτινοβολίας υποβάθρου (CMB), το απόφωτο της αρχαιότερης ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας που φώτισε το Σύμπαν.

Η ακτινοβολία CBM βρίσκεται παντού γύρω μας, παρουσιάζει όμως απειροελάχιστες διακυμάνσεις σε όλη την έκταση του ουρανού.

Οι διακυμάνσεις αυτές επιτρέπουν στους επιστήμονες να υπολογίσουν το σχήμα και τη δομή του Σύμπαντος όπως ήταν λίγες εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια μετά τη γέννησή του, που χρονολογείται στα 13,7 δισ. έτη.

Το τηλεσκόπιο Planck εκτοξεύτηκε στις 14 Μαΐου μαζί με το επίσης ευρωπαϊκό τηλεσκόπιο Herschel, το οποίο βλέπει τον ουρανό σε διαφορετικό τμήμα του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος, στην περιοχή του άνω υπέρυθρου. Η ακτινοβολία αυτή διαπερνά τα νέφη αερίου και σκόνης στο διάστημα και μεταφέρει πληροφορίες για τα πρώτα στάδια σχηματισμού των άστρων.

Το Herschel πρέπει επίσης να λειτουργεί σε βαθιά ψύξη, είναι όμως λίγο θερμότερο από το Planck στους 0,3 βαθμούς Κελσίου πάνω από το απόλυτο μηδέν.

Newsroom ΔΟΛ

Σάββατο 4 Ιουλίου 2009

Ίσως ανακαλύφθηκε μια μαύρη τρύπα μεσαίου μεγέθους με 500 ηλιακές μάζες

Μερικές μαύρες τρύπες είναι πολύ μεγάλες, άλλες πάλι είναι πολύ μικρές. Τώρα όμως το διαστημικό σκάφος ακτίνων-Χ XMM-Newton της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος (ESA) ίσως κατάφερε να ανακαλύψει μια μαύρη τρύπα μεσαίου μεγέθους που μέχρι τώρα ήταν άγνωστη.

Οι μικρές μαύρες τρύπες ή αστρικές έχουν μάζα 3 έως 12 φορές τη μάζα του Ήλιου μας. Οι υπερβαρέες μαύρες τρύπες έχουν μάζες που κυμαίνονται από αρκετά εκατομμύρια μέχρι δισεκατομμύρια φορές τη μάζα του Ήλιου. Μέχρι τώρα δεν είχαμε βρει στα σίγουρα μαύρες τρύπες με ενδιάμεση μάζα.

Καλλιτεχνική εικόνα του αντικειμένου HLX-1 (το μπλε άστρο πάνω αριστερά του γαλακτικού εξογκώματος). Το HLX-1 ((Hyper-Luminous X-ray source 1)), που είναι τοποθετημένο στο εξωτερικό μέρος του σπειροειδούς γαλαξία ESO 243-49, είναι μια ισχυρή πηγή ακτίνων-Χ βρίσκεται 290 εκατομμύρια έτη φωτός μακριά μας, έχει μάζα ίση με 500 φορές αυτής του Ήλιου και μάλλον εκεί βρίσκεται μια μαύρη τρύπα μεσαίου μεγέθους.

Σε μια δημοσίευση τους στο περιοδικό Nature Βρετανοί και Γάλλοι αστρονόμοι δεν δηλώνουν ότι έχουν βρει μια μεσαίου βάρους μαύρη τρύπα αλλά ότι έχουν βρει ένα αντικείμενο που οι περισσότερες άλλες εξηγήσεις αποτυγχάνουν να περιγράψουν τη συμπεριφορά του.

Το αντικείμενο HLX-1 είναι μια υπέρλαμπρη πηγή ακτίνων Χ κοντά στον σπειροειδή γαλαξία ESO 243-49. Οι ακτίνες Χ αξιωματικά οφείλονται ή είναι το προϊόν μιας μαύρης τρύπας ενδιάμεσης μάζας, με 100 έως 10.000 ηλιακές μάζες, αλλά μέχρι σήμερα, κανένα τέτοιο υποψήφιο αντικείμενο δεν είχε γίνει ευρέως αποδεκτό σαν μεσαία μαύρη τρύπα.

Το αντικείμενο αρχικά παρατηρήθηκε το Νοέμβριο του 2004, και επανελέγχτηκε το είδωλό του το Νοέμβριο του 2008. Για να κατανοηθεί η φύση της υπέρλαμπρης πηγής ακτίνων Χ οι ερευνητές χρειάστηκε να κατανοήσουν τη σχέση της με τον γαλαξία που βρίσκεται. Κατ’ αρχάς αποπειράθηκαν να δούνε αν οι ακτίνες Χ στο HLX-1 θα μπορούσαν να οφείλεται σε μια τυχαία ευθυγράμμιση ορισμένων γαλαξιών πίσω από τον γαλαξία υποδοχής ESO 243-49, αλλά μια σειρά από 1.000.000 προσομοιώσεις Monte Carlo βρήκαν πως αυτή η πιθανότητα να έχουμε αυτό το αποτέλεσμα είναι μόνο 9%. Οι αστρονόμοι αποκλείουν να οφείλεται σε πηγές του φόντου λόγω του σχήματος του φάσματος των ακτίνων-Χ.

Δεδομένου ότι το αντικείμενο HLX-1 φαίνεται να είναι μέρος του γαλαξία ESO 243-49, οι αστρονόμοι εξέτασαν κι άλλες πιθανές αιτίες. Σύμφωνα με τη δημοσίευση, ένα Γαλαξιακός λευκός νάνος που συσσωρεύει μάζα από ένα γείτονα του χαμηλής μάζας θα εμφανιζόταν στο φάσμα των ακτίνων Χ, αλλά όχι στο ορατό φάσμα. Επίσης, ένα δυαδικό σύστημα ενός άστρου νετρονίων μικρής μάζας δεν θα μπορούσε να εμφανίζει το ίδιο είδος φάσματος που παρατηρείται – αλλά είναι κάτι που συνάδει με μια μαύρη τρύπα που απορροφάει μάζα.

Ορισμένα blazars (ένα είδος ραδιοπηγών πάλσαρ) θα μπορούσαν να έχουν ένα παρόμοιο φάσμα, αλλά η χαμηλή απορρόφηση εδώ αποκλείει και αυτή την δυνατότητα. Το γεγονός ότι υπάρχει μια διαφορά με τις παρατηρήσεις μεταξύ 2004 και 2008 προκύπτει ότι δεν πρόκειται για μια περίπτωση πολλαπλών πηγών χαμηλής έντασης που αθροίζονται. Τέλος, η κατανομή της φωτεινότητας και το σχήμα του φάσματος δεν είναι συνεπής με την ιδέα ότι αυτό οφείλεται είτε σε σχετικιστική ή είτε σε γεωμετρική ακτινοβολία.

“Με τις περισσότερες άλλες αιτίες να έχουν εξαντληθεί, το μόνο συμπέρασμα που απομένει είναι ότι το αντικείμενο HLX-1 είναι η πιο ισχυρή περίπτωση που έχουμε μέχρι σήμερα να πρόκειται για μια μαύρη τρύπα ενδιάμεση μάζας", λένε οι ερευνητές. Οι υπολογισμοί που βασίζονται γύρω από την φωτεινότητα του αντικειμένου δείχνουν ότι έχει ένα χαμηλό όριο για τη μάζα περίπου στις 500 ηλιακές μάζες, δηλαδή ανήκει στο μέσο εύρος για αυτή την κατηγορία του αντικειμένου. Ωστόσο, οι συντάκτες της δημοσίευσης παραδέχονται ότι πρόκειται για μια συντηρητική εκτίμηση.

Πηγή: Scientific Blogging