Η προστασία και η φύλαξη του τηλεσκοπίου

Τα τηλεσκόπια είναι όργανα που αν τα προσέξετε θα μπορείτε να τα χαίρεστε μια ολόκληρη ζωή. Για να το πετύχετε όμως αυτό πρέπει να τα φροντίσετε και να μην τα εκθέτετε σε κινδύνους. Οι πιο σημαντικοί κίνδυνοι για ένα τηλεσκόπιο μπορούν να συνοψιστούν στα εξής: σκόνη, υγρασία, θερμοκρασία και μηχανική καταπόνηση.

Σκόνη
Μάλλον ο υπ’αριθμόν 1 κίνδυνος για την οπτική απόδοση του τηλεσκοπίου σας. Η σκόνη που κάθεται πάνω στους φακούς ή στα κάτοπτρα διαχέει το φως και έτσι η απόδοση του τηλεσκοπίου σας πέφτει. Η σκόνη μάλιστα που μπορεί να κατακάτσει σε ένα κάτοπτρο μειώνει πιο πολύ την απόδοση του τηλεσκοπίου από ότι μια μικρή γρατσουνιά που μπορεί να θεωρηθεί μηδαμινή. Για να μειώσετε το κίνδυνο της σκόνης φροντίστε να μην αφήνετε το τηλεσκόπιό σας ποτέ χωρίς τα προστατευτικά του καπάκια ενώ το ίδιο να κάνετε και για τους προσοφθάλμιους και το σκόπευτρο. Ωστόσο, όσο και να προσέξετε είναι σίγουρο ότι μετά από ένα χρονικό διάστημα ένα ποσό σκόνης θα συγκεντρωθεί πάνω στο κάτοπτρο ή στον φακό. Για να διώξετε την σκόνη μπορείτε να χρησιμοποιήσετε απαλό βαμβάκι με το οποίο θα καθαρίσετε πολύ απαλά την επιφάνεια του κάτοπτρου ενώ επίσης μπορείτε να διώξετε την σκόνη αγοράζοντας ένα από τα εργαλεία που φυσούν αέρα πάνω στα οπτικά και που υπάρχουν σε καταστήματα φωτογραφικών. Ποτέ μην φυσήξετε εσείς για να φύγει η σκόνη γιατί ο αέρας που εκπνέουμε έχει υγρασία που είναι ακόμα χειρότερη από την σκόνη. Με κανονική χρήση του τηλεσκοπίου δεν θα χρειαστεί να κάνετε την διαδικασία αυτή πιο συχνά από κάθε ένα-δύο χρόνια.

Θερμοκρασία
Η υψηλή θερμοκρασία είναι ένας κίνδυνος για το τηλεσκόπιο καθώς σε ακραίες συνθήκες μπορεί να λιώσουν κάποια από τα πλαστικά μέρη ή ακόμα και να παραμορφωθούν τα οπτικά. Μην ανησυχείτε για τις συνηθισμένες θερμοκρασίες του καλοκαιριού καθώς όλα σχεδόν τα τηλεσκόπια μπορούν με άνεση να αντέξουν τους 40 βαθμούς Κελσίου. Ο κίνδυνος υπάρχει όταν υπό ακραίες συνθήκες αυξηθεί η θερμοκρασία στην οποία φυλάσσεται το τηλεσκόπιο σε πολύ υψηλά επίπεδα. Αυτό μπορεί να γίνει για παράδειγμα αν το τηλεσκόπιο είναι σκεπασμένο με πλαστικό κάλυμμα χωρίς πόρους ή αν εκτίθεται απευθείας στον ήλιο. Η απευθείας έκθεση στον ήλιο είναι επικίνδυνη για το τηλεσκόπιο έτσι κι αλλιώς μιας και μπορεί να φθείρει πιο γρήγορα κυρίως τα πλαστικά του. Στο εγχειρίδιο του τηλεσκοπίου ο κατασκευαστής θα αναφέρει ίσως τις προτεινόμενες θερμοκρασίες φύλαξης και λειτουργίας του τηλεσκοπίου.

Μηχανική καταπόνηση
Δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς γιατί το τηλεσκόπιο δεν πρέπει να υπόκειται σε μεγάλη μηχανική καταπόνηση. Εκτός του ότι μπορεί κάποιο στοιχείο του να σπάσει ή να στραβώσει, είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα χαθεί η ευθυγράμμιση των οπτικών του το οποίο, ανάλογα με τον τύπο του τηλεσκοπίου, μπορεί να είναι από πολύ εύκολο έως πολύ δύσκολο να διορθωθεί.

Υγρασία
Άλλος ένας σημαντικός εχθρός για τα οπτικά σας. Από αυτόν κινδυνεύουν πιο πολύ τηλεσκόπια με φακό στο μπροστινό μέρος όπως τα Μάκσουτοφ ή τα διοπτρικά. Στο εμπόριο πωλούνται ασπίδες κατά της υγρασίας που μοιάζουν σαν προεκτάσεις των τηλεσκοπίων. Όμως έτσι κι αλλιώς ένα ποσό υγρασίας θα συγκεντρωθεί πάνω στον φακό κατά την διάρκεια της παρατήρησης σε μέρη με υγρασία. Ένας τρόπος αφαίρεσης της υγρασίας είναι ο ζεστός αέρας από ένα σεσουάρ, όμως δεν τον συνιστούμε ως ασφαλή. Πρόβλημα μπορεί να δημιουργήσει η υγρασία και όταν ενωθεί με την σκόνη όπου μπορεί να σχηματίσει λεκέδες. Ποτέ μην τους αφαιρείτε τρίβοντάς τους γιατί μπορείτε να γρατσουνίσετε μόνιμα το τηλεσκόπιο. Ακολουθήστε τις οδηγίες του κατασκευαστή και τα ειδικά υγρά που αυτός προτείνει.

Πού πρέπει να φυλάξω το τηλεσκόπιό μου λοιπόν;

Το ιδανικό μέρος φύλαξης του τηλεσκοπίου θα είναι προφανώς ένα μέρος που να το προστατεύει από όλους τους παραπάνω κινδύνους. Αποφύγετε να έχετε το τηλεσκόπιό σας μόνιμα φυλαγμένο σε εξωτερικό χώρο έστω και αν είναι καλά σκεπασμένο. Προτιμήστε την φύλαξη σε κάποιον εσωτερικό χώρο μακριά από υγρασία και πολλή ζέστη. Αν δεν υπάρχει χώρος εσωτερικός για την φύλαξη ολόκληρου του τηλεσκοπίου τότε τουλάχιστον βρείτε λίγο χώρο για τον οπτικό σωλήνα του τηλεσκοπίου σας. Μην τον αφήνετε κοντά σε σώματα θέρμανσης ή άλλες πηγές θερμότητας. Ωστόσο, να έχετε πάντα στο νου σας ότι ο τρόπος φύλαξης του τηλεσκοπίου σας πρέπει να σας επιτρέπει ανά πάσα στιγμή την γρήγορη και εύκολη πρόσβαση σε αυτό όπως επίσης και να μην είναι πολύ μακριά από το σημείο που το στήνετε για τις παρατηρήσεις σας. Ένα τηλεσκόπιο που είναι τόσο καλά φυλαγμένο ώστε να χρειάζεται πολύ χρόνο ή μια μεγάλη διαδικασία για το ξεθάψετε είναι σίγουρα ένα τηλεσκόπιο που δεν θα χρησιμοποιήσετε. Το ίδιο ισχύει και για ένα τηλεσκόπιο φυλαγμένο μακριά από τον τόπο παρατήρησης γιατί το πιο πιθανό είναι να αρχίσετε να βαριέστε την διαδικασία μεταφοράς του μετά από ένα χρονικό διάστημα. Το ιδανικό μέρος φύλαξης του τηλεσκοπίου, λοιπόν, είναι ένα μέρος στεγνό, καθαρό, δροσερό και εύκολα προσβάσιμο οποιαδήποτε στιγμή.

πηγη astrovox.gr